ΟΛΙΓΗ…… ΠΕΡΙ ΑΝΩΝΥΜΙΑΣ

Λέω «ολίγη» γιατί θέλω να πω διάφορα και μάλλον θα μου βγουν σε «σκέτη από γιουβέτσι», οπότε το «ολίγη» («η ελλιπής μερίδα» του Καρυωτάκη) και προανακρούει και προφυλάσσει.

«Ανώνυμοι ήρωες,
άγνωστοι τάφοι,
κανένας όνομα,
σ΄ αυτούς δε γράφει»
(απόσπασμα από το ποίημα ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΗΡΩΕΣ του Γεωργίου Σουρή,

που γράφτηκε το 1940, διάλειμμα της σατιρικής του πέννας,

για τους νεκρούς του πολέμου).

Η ανωνυμία, στο ποίημα του Σουρή, μοιάζει να είναι η άσχημη κατάληξη ενός παιχνιδιού της μοίρας. Το αμέσως χειρότερο είναι το να μείνεις άταφος.

Η επωνυμία στις κοινωνίες σημαίνει την αναγνώριση μιας αξίας στην ατομική ύπαρξη, είτε εν παρουσία, είτε εν απουσία.
Το να είναι γνωστό π.χ. το ποιος έγραψε τους στίχους και τη μουσική σ’ ένα τραγούδι, σημαίνει ότι η κοινωνία αυτής της εποχής θεωρεί σημαντικό (αξιοσημείωτο, αξιομνημόνευτο) τον κοινωνικό του ρόλο. (παράβαλε εις την σήμερον «το τραγούδι της Γαρμπής, sic»).
Η επωνυμία, για τους δημιουργούς (μαστόρους) και τους καλλιτέχνες, κατακτήθηκε στους αρχαίους κλασσικούς χρόνους, εξανεμίστηκε τον μεσαίωνα και ξανακατακτήθηκε βαθμιαία από την αναγέννηση και μετά. Εκείνο που θα πρέπει να υπογραμμιστεί είναι ότι η επωνυμία των αρχόντων (κυβερνητικές και στρατιωτικές προσωπικότητες, καθώς και ιεράρχες) ουδέποτε εξασθένισε με την ίδια αναλογία.

Σας προκαλώ σε ένα παιχνίδι:

Για κάθε ένα από τα παρακάτω πρόσωπα (μυθικά ή ιστορικά) προσπαθήστε να θυμηθείτε 10 ανθρώπους των γραμμάτων ή των τεχνών, της εποχής τους και του κόσμου τους.

Μίνωας (εποχή Θησέως)
Αγαμέμνονας
Περικλής
Αλέξανδρος (ο Μέγας)
Κλεοπάτρα (ή Καίσαρ αν προτιμάτε-ο ίδιος, ως ιστοριογράφος δεν πιάνεται)
Κωνσταντίνος (ο άλλος Μέγας)
Ιουστινιανός
Καρλομάγνος

Σταματώ εδώ, επειδή πιστεύω ότι ήδη η καμπύλη σχηματίστηκε. Νομίζω εντίμως ότι «νίκησε» ο Περικλής.

Και μη νομίζετε ότι εδώ τελειώσαμε, θα επανέλθω περί ψευδωνυμίας.