Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα λαογραφήματα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα λαογραφήματα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή, Ιουλίου 14, 2019

Τα ευζωνάκια


"Τα Ευζωνάκια", ένα πολυδιδαγμένο σχολικό τραγούδι που οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι δημοτικό - παραπλανά ο καλαματιανός ρυθμός του, και το δημώδες ύφος της μελωδίας του. Ωστόσο, πρόκειται για ένα τραγούδι του Γεωργίου Λαμπελέτ σε ποίηση Ζαχαρία Παπαντωνίου, που συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή 16 σχολικών τραγουδιών  "Τα χελιδόνια" από την έκδοση του 1920 των Εκδόσεων της Βιβλιοθήκης του Εκπαιδευτικού Ομίλου.

Να λοιπόν,  πού με οδήγησε η αναδίφηση, με αφορμή τα όσα αναφέρω στην προηγούμενη ανάρτησή μου, εξ αφορμής δύο αναρτήσεων του Δημήτρη Συκιά.

Σε κάποιες περιπτώσεις το τραγούδι, εκ προφορικής παραδόσεως,  διδάσκεται με τους εξής αρχικούς στίχους (α' στροφή):

Στην Άγια Σοφιά αγνάντια
βλέπω τα ευζωνάκια.
Μες στο αίμα βουτηγμένα
τα ευζωνάκια τα καημένα.
.......................................


Ο αυθεντικός όμως στίχος του Παπαντωνίου είναι "μες στους ήλιους μαυρισμένα" ...

Σε άλλες περιπτώσεις, στίχοι των στροφών αναμειγνύονται και το ποίημα συμπυκνώνεται... Παραθέτω το αυθεντικό ποίημα (δεξιά εικόνα). Διάφορες βιντεοσκοπημένες ερμηνείες του τραγουδιού μπορείτε να βρείτε στο YouTube, γράφοντας στην αναζήτηση "Τα ευζωνάκια".

Ιδού και η μελοποίηση του Λαμπελέτ:


Το τραγούδι του Ήλιου

Με τον φίλο μου τον Δημήτρη Συκιά μας ενώνει μια πολύχρονη κοινή πορεία κατά την οποία μοιραζόμαστε τις χαρές και τις αντιξοότητες της μουσικής ζωής. Η ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών, αλλά και ο δημιουργικός διάλογος μέσω των έργων μας, είναι το παιχνίδι μας.

Το τραγούδι του Ήλιου
(στίχοι)
Όταν είδα αυτήν την ανάρτησή του στο f/b η οποία ακολουθήθηκε και από αυτήν, πέρα από την καθαυτή συγκίνηση για τα περιεχόμενά τους, θυμήθηκα, ότι ο Δημήτρης, φανατικός εραστής των "pdf download" και απαράμιλλος ταξινομητής - μια άλλη εργασία που θα μπορούσε να κάνει είναι αυτή του βιβλιοθηκάριου - όταν είχε βρει στο διαδίκτυο (βιβλιοθήκη ΑΝΕΜΗ) την έκδοση του 1920 "Τα Χελιδόνια" με συλλογή από τραγούδια σε ποίηση Ζαχαρία Παπαντωνίου και μουσική Γεωργίου Λαμπελέτ, είχε σπεύσει να την μοιραστεί μαζί μου.

Από αυτήν τη συλλογή, είχα διαλέξει "Το τραγούδι του Ήλιου" και το είχα διασκευάσει για την Παιδική Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης, που το είχε και παρουσιάσει  υπό την διδασκαλία και διεύθυνση της Ροδούλας Χαρδαλή και πιανιστική συνοδεία της Έρης Χαρδαλή.

Την παρτιτούρα μπορείτε να την κατεβάσετε από εδώ.
Περιέχει το full score και την πάρτα της Χορωδίας, σε δύο τονικότητες, ρε και μι, για να εξυπηρετήσει τις εκτάσεις των παιδικών φωνών, αναλόγως της ... συγκυρίας.

Μια μακέτα αυτής της διασκευής την ακούτε στο YouTube:





Εδώ η παρτιτούρα του Λαμπελέτ, από την έκδοση της συλλογής "Τα Χελιδόνια", 1920.


Σάββατο, Μαΐου 13, 2017

Πόθεν και τίνος

-Από πού είσαστε, παιδιά;
-Από ‘δω, κοντά.
-Κοντά, από πού;
-Εδώ, πιο πέρα κάτι χωριά. Έχει τίποτα να φάμε;
-Σαν τι να ‘χει;
-Κα’να αυγουλάκι, καμμιά ομελετίτσα…
-Έχει … τέτοια έχει. Από πού κοντά, είπαμε είσαστε;
-Βάλε και καμμιά σαλάτα… Από δω κοντά είμαστε.

……………..

-Έτοιμη η σαλάτα. Ντομάτα και κρεμμύδι μόνο είχα. Δηλαδή, από ‘δω είσαστε;
-Από ‘δω κοντά. Έχεις να μας φέρεις και ψωμάκι; Και βάλε και από ένα ούζο.
­-Από ένα στον καθένα; Θα πιούν κι οι κοπέλες; Κι αυτές από ‘δω είναι; Συγγενείς είσαστε;
-Ναι, κι αυτές από δω κοντά.
-Είσαστε από το ίδιο χωριό δηλαδή;
-Όχι, από άλλα χωριά είμαστε. Φέρε …. μπας κι έχεις και κα’να λουκάνικο;
-Όχι, σύγκλινο έχω.
-Τηγάνισέ το με τα αυγουλάκια.
­-Ομελέτα να τα κάνω ή μάτια;
-Κάνε τα μάτια.
-Και να ρίξω μέσα το σύγκλινο, ή το θέλετε χώρια;
-Μέσα ρίξε το.
-Δεν ξέρω, άμα το χωράει το τηγάνι… Άμα δεν το χωράει, να το κάνω χώρια;
-Ναι, μωρέ, σιγά…
-Από την Κηπούλα είστε;
-Όχι. Πιο πέρα λίγο.

……………………

-Έτοιμα, τα ούζα. Τώρα φέρνω και τ’ αυγά με το σύγκλινο. Θα φέρω πρώτα τα δύο αυγά και μετά τα άλλα δύο, γιατί δεν τα χωράει το τηγάνι μαζί με το σύγκλινο.
-Μια χαρά.
-Πιο πέρα απ’ την Κηπούλα, είπατε. Δηλαδής απ’ τον Τροχάλακα μεριά; Προς τα Παγγιά; Ή απ’ την άλλη;
-Από ‘κει κοντά. Για τρέχα γιατί το τηγάνι μύρισε, θα τα κάψει…

……………………

-Δεν τα ‘καψα. Τώρα έβαλα και τ’ άλλα. Φάτε για την ώρα αυτά και φέρνω και τ’ άλλα. Απ’ την άλλη μεριά δηλαδή είσαστε;
-Όχι από την από ‘δω είμαστε.
­-Από ‘δω, δηλαδή, και δεν είσαστε απ’ την Κηπούλα….
-Όχι.
-Ούτε από τον Τροχάλακα;
-Λίγο πιο πέρα…. Τρέχα, το τηγάνι τα καίει… μύρισε.

…………………..

-Αυτά παραλίγο να τα κάψω. Μα δε φταίω. Άμα δεν είσατε από τον Τροχάλακα, δηλαδή είσαστε προς τον Κούνο ή προς το …
-Βάλε άλλα τέσσερα ουζάκια.
-Ούτε, δηλαδή, απ’ το Σταυρί...
-Όχι… φέρε μαζί και άλλη μία σύγκλινο.
-Και τέσσερα ούζα; Όχι δύο; Θα πιούνε κι άλλο οι κοπέλες;
-Τέσσερα.

…………….

-Να και τα τέσσερα. Δηλαδή, από πιο πέρα είσαστε. Από το Ψίο; Ή πιο πέρα;
-Από ‘κει κοντά. Ωραίο σύγκλινο έχεις. Μπορείς να μας δώσεις να πάρουμε μαζί μας κανένα συγκλάκι; Ή το ‘χεις με το κιλό.
-Όχι… Να έτσι το ‘χω. Στη σύγκλα. Αλλά δεν το πουλάω. Άλλα, άμα θέλετε σας πουλάω.
-Ωραία. Πήγαινε και βάλε μας ως δυο κιλά περίπου….
-Να σας βάλω. Αλλά κανονικά δεν το πουλάω.

………......

-Πέρα από την Κοίτα, ή πιο πριν θα πάτε;
-Εκεί κοντά… Πόσα θέλεις, μαζί με όλα τα άλλα;
-Ε, τι να θέλω. Δώσε, ξέρω ‘γω…. Δώσε 70 δραχμές.
-Ορίστε, να ‘σαι καλά.
-Πολλά αφήνετε ρε παιδιά….
-Καλή καρδιά…

-Και δηλαδή, άμα είσαστε από ‘δω κοντά, ποιανού είσαστε;

Παρασκευή, Ιανουαρίου 15, 2016

Κατ' ευθείαν από το Θέατρο Σκιών


Τρίτη, Δεκεμβρίου 01, 2015

Πόλις Μαγεία

Πειραιάς, οδός Γεωργίου Θεοτόκη, τέλη Νοεμβρίου 2015

Παιδότοπος


Πειραιάς, παιδότοπος - πάρτυ παίδων: αναρρωτήριον γονέων (οι καημένες οι κοπέλες που τα προσέχουν) - Πειραϊκή, 21 Νοεμβρίου 2015

Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 02, 2015

Χίος, Χώρα, Απλωταριά, Πυξίδα

Κίνηση και ακινησία από το μπαλκονάκι (δια καπνιστάς) του βιβλιοπωλείου ΠΥΞΙΔΑ (Αύγουστος 2015)




Σάββατο, Αυγούστου 29, 2015

Σύψωμος

1879 Καρδάμυλα Χίου
1932 Πειραιάς
Οι εν Χίω εργάτες στα χωράφια χωρίζονταν κατά το παρελθόν  σε τρεις κατηγορίες. Πρώτη κατηγορία οι εργάτες απλώς καλούμενοι, ήσαν αυτοί που προσέφεραν την εργασία τους, και στην αμοιβή τους συμπεριλαμβανόταν αυτονοήτως και το φαγητό τους. Οι δανεικοί, δευτέρα κατηγορία,  δεν αμείβονταν – η εργασία τους ανταπεδίδετο με εργασία: θα έρθω εγώ στο χωράφι σου να βοηθήσω για μια βδομάδα και μετά θα έρθεις εσύ στο δικό μου για μια βδομάδα να με βοηθήσεις. Ο προσωρινός "εργοδότης" είχε την υποχρέωση να παρέχει και το φαγητό στον δανεικό. Κλάδος των δανεικών  ήσαν οι συζευγάδες: δυό συγχωριανοί που καθένας τους διέθετε ένα βόδι, οπότε και συνεταιρίζονταν στο όργωμα των χωραφιών τους, καθότι το άροτρο το σέρνουν δύο βόδια.  Οι σύψωμοι, τρίτη κατηγορία,  ήσαν εργάτες που συμφωνούσαν με τον εργοδότη τους στην αμοιβή τους να μην συμπεριλαμβάνεται φαγητό - πήγαιναν στη δουλειά με το δικό τους φαΐ, με το ψωμί τους, σύψωμοι. Ο όρος σύψωμος σταδιακώς στην κοινωνική ζωή κατήντησε να σημαίνει νηστικός ή ακέραστος. Για παράδειγμα αν κάποιοι πήγαιναν μιαν επίσκεψη και ο οικοδεσπότης δεν τους κέρναγε, τότε αυτοί θα διέδιδαν: μας είχεν τόσες ώρες σύψωμους.

Αυτά ως συμβολή εξηγήσεως για το επώνυμο του ποιητού Λάμπρου Πορφύρα  εκ Καρδαμύλων Χίου, όστις κατά κόσμον ονομαζόταν Δημήτριος Σύψωμος, κατά τα άλλα εύπορος, παρότι ταβερνόβιος καθημερινός φίλος των φτωχών ψαράδων του Πειραιά. 





Πιὲ στοῦ γιαλοῦ τὴ σκοτεινὴ ταβέρνα τὸ κρασί σου,
σὲ μι᾿ ἄκρη, τώρα π᾿ ἀρχίσαν ξανὰ τὰ πρωτοβρόχια,
πιέ το μὲ ναῦτες καὶ σκυφτοὺς ψαράδες ἀντικρύ σου,
μ᾿ ἀνθρώπους ποὺ βασάνισε κι ἡ θάλασσα κι ἡ φτώχεια.

απόσπασμα από τις Φωνές της Θάλασσας - άλλα ποιήματά του εδώ


Σημειώσεις: 
α) Οι Αλβανοί εν Χίω μετανάστες των τελευταίων δεκαετιών, αρχικώς, εργαζόμενοι στα χωράφια ή σε οικοδομικές εργασίες, φιλανθρωπικώς αρχικώς (και ανομολογήτως κατόπιν) ταΐζονταν  από το αφεντικό. Συν τω χρόνω και καθώς τακτοποιήθηκαν κοινωνικώς, πλέον, μετά το πέρας της καθημερινής εργασίας, δεν τους περιμένει και δεν περιμένουν κι αυτοί φαγητό από τον εργοδότη τους - αν και, φωτεινή εξαίρεσις, η κουμπάρα μας η Βαγγελία επιμένει ακόμα και τώρα να τους προσφέρει φαγητό μετά τη δουλειά. 
β) Οι γλωσσικές πληροφορίες από τον εξάδελφο Βαγγέλη Δαμαλά, 72 ετών, εκ νεότητος μετανάστη στην Αμερική,  διαφυλάξαντα την γλώσσα και το τοπικό χιακό ιδίωμα, προ πενταετίας επαναπατρισθέντα. 

Παρασκευή, Αυγούστου 28, 2015

Λυσιστράτη

Από το ΔΗΠΕΘΕ Β.Αιγαίου, ερασιτεχνικό τμήμα, σκηνοθεσία Γιάννης Ζαφείρης, Δημοτικό Σχολείο Καλαμωτής, Χίος, αρχές Αυγούστου, 2015. (.... σχολική παράσταση).





Παραδοσιακόν μπλε μηχανάκι με ολοστρόγγυλο καθρεφτάκι και καφάσι κόκκινο

Κάτω Πλάτσα-Πατωσά, Καλαμωτή, Χίος, Μ.Τρίτη, μεσημέρι οπωσδήποτε, 2015 - πολύ κρύο για Πάσχα

Διέλευσις

Σάββατο του Λαζάρου 2015, περίπου από 3.00 μμ και για ένα τεταρτάκι, Βραχονησίς-Φάρος  Βενέτικο, νοτίως της Χίου.













Η γωνία ως συναίσθηση ασφαλείας

Χίος, Μονή Μερσινιδίου, 18 Αυγούστου 2015, 9.35'.15" πμ

Χίος, Μονή Μερσινιδίου, 18 Αυγούστου 2015, 9.35'.24" πμ

Κυριακή, Αυγούστου 23, 2015

Χωριό

Καλαμωτή, Χίος, πανηγύρι Αγίας Παρασκευής, 26 Ιουλίου 2015, 11.00 π.μ.

Δευτέρα, Ιουλίου 27, 2015

Ομίχλη

26 Ιουλίου 2015, 12.30 μμ, Κώμη, Χίος,

Κυριακή, Ιουλίου 26, 2015

Κάστρο Απολύχνων

21 Ιουλίου 2015, 11.00 π.μ., Νότια Χίος, Αρμόλια, εθνικός δρόμος, Κάστρο Απολύχνων (στην κορυφή του βουνού)
(φωτογραφία με πλάτη στο ζαχαροπλαστείο του χωριού)

Τρίτη, Ιουλίου 21, 2015

Κινητή Βιβλιοθήκη

21 Ιουλίου 2015, 11.00 π.μ., χωριό Αρμόλια, εθνικός δρόμος, Νότια Χίος

Κινητές μονάδες Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Χίου "ΚΟΡΑΗΣ"

Κυριακή, Ιανουαρίου 18, 2015

Χειμαδιά

Μεταξύ Αμφιλοχίας και Αγρινίου, Οκτώβρης 2014

Δευτέρα, Ιανουαρίου 12, 2015

ΧΕΙΜΩΝ

Πειραιάς, Άγιος Νείλος, Χειμώνας 2014

Τετάρτη, Νοεμβρίου 12, 2014

Άγιος Νείλος

Πανηγύρι Αγίου Νείλου, παραμονή, οδός Γεωργίου Θεοτόκη, Πειραιάς, 11 Νοεμβρίου 2014

Αποστασιοποίηση








Από Κέρκυρα για Ηγουμενίτσα, 17 Οκτωβρίου 2014

οι παχουλές αναρτήσεις (όσο τις διαβάζετε τόσο παχαίνουν)