Live streaming ... για φέτος

Οι ανάγκες της συγκυρίας, τείνουν να καθιερώσουν τις συναυλίες ... εξ αποστάσεως. Ελπίζω να μην μας μείνει χούι... Παρ' όλα αυτά νιώθω, για τα δικά μου μέτρα και το μερίδιο που μου αναλογεί, ότι είμαι ευνοημένος των καιρών από απόψεως καλλιτεχνικής παρουσίας. Μέσα σε διάστημα ενός μήνα, δύο έργα μου συμπεριελήφθησαν σε δύο τέτοιες συναυλίες. Και τα δύο αυτά έργα, γραμμένα με διαφορετικές αφορμές και σε ανυπόπτως διαφορετικό χρόνο, έχουν κοινό στοιχείο την έμπνευση από την παραδοσιακή δημοτική μουσική. 

 Η δεύτερη, η πιο κοντινή ημερολογιακά, στην Σικελία στην Κατάνια. Ουσιαστικά πρόκειται για βιντεοσκοπημένη μετάδοση προγραμματισμένη για τις 21 Δεκεμβρίου 2020, 22.00 ώρα Ελλάδος. Ένα έργο μου για σόλο κοντραμπάσο, ερμηνεύει μεταξύ άλλων ο Νίκολα Μαλαγκουτζίνι (Nicola Malagugini) σε συναυλία με θέμα έργα επηρεασμένα από τη λαϊκή παράδοση, στο φεστιβάλ που διοργανώνει το πολιτιστικό κέντρο Zō. Ο Νίκολα με είχε προτρέψει να γράψω ένα έργο και μου είχε στείλει μια σειρά από ηχογραφημένες καταγραφές παλιών δημοτικών τραγουδιών της Σικελίας. Διάλεξα ένα ομαδικό τραγούδι, το Riggina l' arta puolica cumanni (Βασίλισσά [μου] κουμαντάρεις την τέχνη του διαβόλου) και με αφορμή τη βασική μελωδία, τον Μάρτιο του 2019, έφτιαξα ένα έργο που το ονόμασα Σκίτσο για κοντραμπάσο... Το πρόγραμμα της συναυλίας, περιλαμβάνει κομμάτια εμπνευσμένα από την λαϊκή σισιλιάνικη, αρμένικη, εβραϊκή και αμερικανική παράδοση. Τα έργα που είχαν προγραμματιστεί: 

• «Τannu» του Federico Bagnasco για κοντραμπάσο και προηχογραφημένο ηχητικό φόντο 
• «Zahr» του Luciano Maria Serra για κοντραμπάσο σόλο 
• «Krunk» του Padre Komitas για κοντραμπάσο και πιάνο 
• «Carrittera» του M. Musumeci για κοντραμπάσο και πιάνο 
• «I mercati di Palermo, dal concerto Panormus», του M. Patti για κοντραμπάσο και πιάνο 
• «Schizzo» του Γιώργου Χατζημιχελάκη για κοντραμπάσο σόλο 
• «Prayer» του Ernest Bloch για κοντραμπάσο και πιάνο 
• «Sonata 1963» του Frank Proto για κοντραμπάσο και πιάνο 

Τα έργα "Tannu" και "Schizzo" είναι πρώτες εκτελέσεις. Ωστόσο, κατά τη μετάδοση της συναυλίας -σημειώνω εν είδει ημερολογίου- διαπίστωσα ότι τα έργα, ούτε όλα παίχτηκαν, ούτε η σειρά του προγράμματος τηρήθηκε. Το δικό μου έργο (το οποίο -λογικόν- γνωρίζω) παίχτηκε πρώτο. Μου άρεσε η ερμηνεία, αλλά οφείλω να είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου και να θεωρήσω αστοχία μου το είδος γραφής που ακολούθησα: ήταν εικονογραφική, πλήρως αταίριαστη γραφή για μία συναυλία με έργα καθαρής μουσικής. Τα υπόλοιπα έργα μού άρεσαν πολύ, καθώς και οι ερμηνείες από τον Nicola Malagugini και την ευαίσθητη και αξιότατη πιανίστα Mirea Zuccaro. Όμως το πρόγραμμα είχε αναδιαταχθεί, και ουδείς φρόντισε με υποτίτλους να μας ενημερώσει τι έργο ακούγαμε... Έμεινα με την γενική θετική εντύπωση: ωραία έργα, ωραίες ερμηνείες.

Κωνσταντής Σφέτσας  -  Στέφανος Θωμόπουλος

Η πρώτη συναυλία, πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 23 Νοεμβρίου 2020 και μεταδόθηκε από το δίκτυο Δίαυλος. Μια συναυλία με έργα για βιολοντσέλο και πιάνο, από τον  Κωνσταντή Σφέτσα (τσέλο) και τον Στέφανο Θωμόπουλο (πιάνο). Παίχτηκε το έργο μου "Σπορέας" που το έγραψα τον Μάιο του 2020. Μου το ζήτησαν η Νέλλη Σεμιτέκολο και ο Κωνσταντής Σφέτσας, ως ένα έργο από έναν αγαπημένο τους φίλο συνθέτη (για μένα μεγάλη τιμή, αλλά πρώτα απ' όλα χαρά και χειρονομία αγάπης).  

Ο τίτλος του έργου αναφέρεται στη χειμερινή γιορτή του Αγίου Γεωργίου, του Άη-Γιώργη του Σποριά, όπως λέγεται, καθώς η κύρια δημοτική μελωδία, η οποία διαλέγεται με το στοχαστικό περιβάλλον του έργου, προέρχεται από μία παραλογή που αναφέρεται στη γιορτή αυτή - υπό μία ευρύτερη έννοια, στο φθινόπωρο ως προϋπόθεση της εαρινής ανθοφορίας. 

 Το πρόγραμμα της συναυλίας: 

• Johannes Brahms: Σονάτα αρ. 1 για βιολοντσέλο και πιάνο σε μι ελάσσονα, έργο 38 
• Γιώργος Χατζημιχελάκης: Σπορέας, για βιολοντσέλο και πιάνο 
• Κυριάκος Σφέτσας: Μουσική των έντεκα ημερών, για βιολοντσέλο και πιάνο 
• S. Rachmaninoff: Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο σε Σολ ελάσσονα, έργο 19

Η ερμηνεία του έργου μου, μου άρεσε πάρα πολύ! Συγκινητικά πολύ! Και νομίζω ότι και του φίλου μου του Κυριάκου Σφέτσα το έργο, πέρα από την αδιαμφισβήτητη αξία του, ερμηνεύτηκε πολύ ωραία. Αλλά πάνω απ' όλα η λάμπουσα ερμηνεία των δύο μεγάλων, γνωστών, έργων της συναυλίας υπογράμμισε το γεγονός ότι το ντουέτο αυτό έχει λαμπρό μέλλον, γιατί οι εξαιρετικές μονάδες που το απαρτίζουν κατάφεραν σε πολύ σύντομο χρόνο να "δέσουν". 

Όμως, και σε αυτή τη συναυλία live streaming, μέγα διοργανωτικό μειονέκτημα το ότι έλειπαν παντελώς οι υπότιτλοι. Αν κάποιος δεν είχε δει το πρόγραμμα, ή όπως είναι λογικό δεν το θυμόταν απ' έξω, γνωρίζοντας μέχρι λεπτομερείας και τα μέρη των δύο διάσημων έργων (του Μπραμς και του Ραχμάνινοφ) είχε ατυχήσει. Δεν υπήρχαν υπότιτλοι για να κατευθυνθεί. Δείγματα των καιρών.... Πάλι καλά που η ουσία δεν χάθηκε.

Σολάκ-ζαντέ (1592-1658) - Ραστ Πεσρέφ

 Ένας γιος γενιτσάρου, κάλλιστα, μπορεί να γίνει ιστοριογράφος και μουσουργός. Και ένας μολδαβός ηγεμόνας, μπορεί να είναι όχι απλώς φιλόμουσος αλλά να μείνει στην ιστορία ως μουσικολογιότατος συνθέτης. 

Ο Καντεμήρις, (1673-1723) ο σοφώτατος όπως τον χαρακτηρίζουν οι έλληνες θεωρητικοί του 19ου αιώνα όταν αναφέρονται στο όνομά του, ήταν ένα πριγκιπόπουλο και αργότερα βοοεβόδας της Μολδαβίας, που στο πλαίσιο των διπλωματικών καθηκόντων του αξιοποίησε την δυνατότητα να σπουδάσει την βυζαντινή μουσική αλλά και το εξωτερικό μέλος, την κοσμική μουσική της οθωμανικής εποχής, πλάι σε σπουδαίους δασκάλους της Κωνσταντινούπολης, κυριότερος εκ των οποίων υπήρξε ο Αγγελής. Για να καταγράψει, μάλιστα, την κοσμική μουσική, παλαιότερη και σύγχρονή του, καθώς και τις 48 δικές του συνθέσεις (!), εφηύρε ένα σύστημα σημειογραφίας, παρόμοιο με το αρχαιοελληνικό, χρησιμοποιώντας ως σύμβολα αντί τα ελληνικά γράμματα, μια δική του αραβοειδούς μορφής γραμματοσειρά. 

Ανάμεσα στις πάμπολλες συνθέσεις άλλων παλαιότερων μουσουργών που κατέγραψε και μας τις παρέδωσε στο περίφημο Κιτάπ του, συμπεριλαμβάνεται και ένα πεσρέφι σε Μακάμ Ραστ του Μεχμέτ Σολάκ-ζαντέ, ενός σπουδαίου λόγιου της οθωμανικής εποχής που υπήρξε, κατά την συνήθεια των λογίων της εποχής, και "εγκρατέστατος της μουσικής", δηλαδή όχι απλώς γρατζουνούσε, αλλά ήταν φτασμένος συνθέτης και μουσικολόγος. Ο πατέρας του, εικάζεται μετά βεβαιότητος ότι υπήρξε γενίτσαρος, τοξότης, της προσωπικής φρουράς του σουλτάνου - αξίωμα  που άνοιγε δρόμους για την εξέλιξη των παιδιών του στην μόρφωση και την κοινωνική θέση. Η μουσική για τον Μεχμέτ μάλλον υπήρξε παράλληλη ήσσων δραστηριότητα, μιας και η σπουδαία του συμβολή στα γράμματα ήταν ιστοριογραφική.  Μετερχόμενος το ψευδώνυμο Hemdemi συνέταξε το μνημειώδες ιστορικό έργο που φέρει το όνομά του την "Ιστορία του Σολάκ-ζαντέ" (Tarih-i Solakzâde). 

Ο Owen Wright σπουδαίος μελετητής του Καντεμίρ ή Καντεμήρι (οι διάσημοι έχουν πολλές ορθογραφικές εκδοχές του ονόματός τους), ερεύνησε, μελέτησε και απέδωσε τις μουσικές καταγραφές του Κιτάπ, και μας χάρισε ένα επίσης μνημειώδες δίτομο έργο, το Demetrius Cantemir, The Collection of Notations vol. 1, Part 1, Text,  1992, & vol. 2, Part 2, Commentary,  2000, SOAS Musicology Series. 

Με βάση αυτό το έργο σε συνδυασμό με την διδακτορική μου διατριβή που ασχολείται μεταξύ άλλων με το ζήτημα της ακριβούς τοποθέτησης των των υψών του φθογγικού υλικού της εποχής του Καντεμήρι, απέδωσα με ψηφιακά μέσα τη σύνθεση "Ραστ πεσρέφι" του Solakzâde που διέσωσε ο Cantemir, σε μία διασκευή μου για ούτι. To MuseScore, το εξαίσιο και δωρεάν πρόγραμμα μουσικής σημειογραφίας που διαμορφώνεται και εξελίσσεται με την συμβολή ρομαντικών προγραμματιστών και μουσικών της παγκόσμιας κοινότητας, απεδείχθη ιδανικό για τις σημειογραφικές απαιτήσεις, αλλά και για τις λεπτεπίλεπτες ανάγκες της διαμόρφωσης μικροκουρδισμάτων, αναγκαίων για την απόδοση του κουρδίσματος της εποχής του 16ου και 17ου αιώνα, σύμφωνα πάντα με τη δική μου θεώρηση. 

Ελπίζω, όταν επιστρέψω στην έδρα εργασιών μου, να το παίξω και να το ηχογραφήσω με τα παλαιά μέσα, το ούτι μου και ένα μπεντίρ...

Κάποια στιγμή θ' ακούσεις το κελάηδημα ...

 Επί το αγγλικότερον Eventually you will hear the woodnote...

Για σύνολο ξύλινων πνευστών με γαλλικό κόρνο και κοντραμπάσο. 

Πασακάλια - παράδειγμα δωδεκάφθογγης και πανδιατονικής σύνθεσης

Πασακάλια για ορχήστρα
αφιερωμένη στη μαθήτριά μου Νατάσα Σούκα-Σίμου

Η πασακάλια αυτή είναι ένα μεθοδολογικό παράδειγμα δημιουργίας ενός υποβάθρου για μία μεγάλη ορχηστρική σύνθεση. Η ενορχήστρωση δεν περιλαμβάνει καθόλου κρουστά, πληκτροφόρα ή άρπα, και περιορίζεται στα εξής:

Ξύλινα πνευστά (ζεύγη σε ταυτοφωνία):

2 φλάουτα, 2 όμποε, 2 κλαρινέτα ΒJ, δύο φαγκότα

Χάλκινα πνευστά: 4 γαλλικά κόρνα, 3 τρομπέτες C, 2 τρομπόνια, 1 τούμπα

Έγχορδα: 12 βιολιά Ι, 10 βιολιά ΙΙ, 8 βιόλες, 6 τσέλα, 4 κοντραμπάσα

Μόνη ρυθμική αξία το ολόκληρο, το οποίο με πολύ αφαίρεση μπορεί να θεωρηθεί ότι εσωκλείει τον τρίσημο παλμό της παραδοσιακής πασακάλιας, μετρούμενο σε μία κίνηση. 

Η μικρή αυτή σύνθεση συνδυάζει δύο πλαίσια: του δωδεκαφθογγισμού και του πανδιατονισμού.

Η πρώτη στροφή της πασακάλιας είναι ταυτόχρονα και η έκθεση του βασικού μελωδικού και αρμονικού υλικού, και πραγματοποιείται στα έγχορδα πλην των κοντραμπάσων. Μια τετράφωνη σύνθεση που αφορμάται από ένα cantus firmus στα βιολιά Ι, το οποίο ξεδιπλώνεται με βάση μια δωδεκάφθογγη σειρά (μέτρα 1-14) η οποία ακολουθείται από την ανάδρομή της (retrograde). Οι υπόλοιπες φωνές σχηματίζονται κατά τον ίδιο τρόπο, με ολόκληρα, και είναι επίσης ανεξάρτητες δωδεκάφθογγες σειρές. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η βάση για έναν εξακολουθητικό κύκλο μελωδικό και αρμονικό. Οι δωδεκάφθογγες σειρές έχουν δομηθεί έτσι ώστε να μην συμπεριλαμβάνουν αυξημένα ή ελαττωμένα διαστήματα, και κατά συνέπειαν ούτε χρωματική κίνηση. Επίσης, οι συνηχήσεις που σχηματίζονται δεν περιλαμβάνουν αυξημένα ή ελαττωμένα διαστήματα, ενώ αποφεύγονται οι απλές τρίφωνες μείζονες και ελάσσονες συγχορδίες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πραγματοποιείται ένας συνδυασμός δωδεκαφθογγικού και πανδιατονικού πλαισίου.

Μετά την έκθεση γίνεται ανά επανάληψη και μία είσοδος συνδυασμών ή ομάδων οργάνων. Από αυτά άλλα παρακολουθούν με τενούτες βασισμένες στους κοινούς φθόγγους των συγχορδιών και άλλα ντουμπλάρουν τμήματα φράσεων ή ολόκληρες φράσεις των εγχόρδων.

Οι στάσεις που διαμορφώνονται με διπλά ολόκληρα ή κορώνα, σε συνδυασμό με τις διακυμάνσεις του tempo και των δυναμικών, καθώς και τις αρμονικές και μελωδικές άνισες «συνάξεις» που επιφέρουν οι τενούτες, συντελούν ώστε να δημιουργείται η εντύπωση μιας μετακίνησης των αρμονικών τάσεων και καταλήξεων, οπότε δημιουργείται μία ρευστότητα σχετική με την αίσθηση εύρους των επιμέρους μορφικών υποενοτήτων, κάτι που θολώνει το γενικώς δομικό στοιχείο της επανάληψης.

Η σύνθεση αυτή είναι μικρής έκτασης και οπωσδήποτε περιορισμένη μορφολογικά και ρυθμικά στα πολύ στοιχειώδη. Έχει όμως εν σπέρματι πολλές δυνατότητες, ώστε να αποτελέσει το υπόβαθρο για μία μεγάλη σύνθεση, καθώς διαθέτει ισχυρή φθογγική οργάνωση, η οποία επιδέχεται ανάπτυξης και επεξεργασίας μελωδικής, αρμονικής, ρυθμικής και μορφολογικής.

Το μουσικόν καθ' ομοίωσιν.

Μπορεί το λεγόμενο ακουστικό όργανο να αντικατασταθεί από μηχάνημα;

Μπορεί ο «φυσικός» ήχος ή, ακόμα περισσότερο, η ερμηνεία να προσομοιωθεί;

Πρόκειται για δύο διαφορετικά ερωτήματα; Μήπως πιο πολύ από την απάντηση, έχει σημασία το ποιος και γιατί ρωτάει;

Φαντάζομαι ότι ανάλογα ερωτήματα έχουν τεθεί κάθε φορά που εφευρίσκεται ένα μηχάνημα ήχου. Και μηχανές ήχου είναι όλα τα όργανα εκτός από την ανθρώπινη φωνή και οριακώς τα body percussion – τους ήχους που παράγουμε κάνοντας κρουστό όργανο το σώμα μας. Ασφαλώς, τολμώ να πω, η κρούση γέννησε τις μηχανές ήχου. Το κάθε τι στη φύση μπορείς να το χτυπήσεις … Εκτός από σφαλιάρα στον διπλανό σου, ή από σφαλιάρα στο ίδιο σου το σώμα (ίσως και από τύψεις για την σφαλιάρα στον διπλανό σου) μπορείς να δείρεις βράχους, δέντρα, νερό πλατσουρίζοντας ή και μαστιγώνοντας (πρώτος διδάξας ο Ξέρξης) … είναι γενικά να μην πάρεις θάρρος και να μην αναρωτιέσαι συντηρητικώς κάθε τόσο:

– Γιατί να βαράμε τους βράχους, αφού μπορούμε να βαράμε παλαμάκια;

– Γιατί να βαράμε το δέντρο, αφού μπορούμε να βαράμε τους βράχους;

– Γιατί να χτυπάμε κομμένα κλαδιά το ένα με τ' άλλο, αφού μπορούμε να βαράμε με τα χέρια μας το δέντρο;

Παραλείπω μερικά ενδιάμεσα και πάω στο:

– Γιατί να φτιάξουμε ύδραυλι αφού έχουμε τους αυλούς και τους αυλητές… άνεργοι θα μείνουν; Οι αυλητρίδες …;

Και αργότερα:

– Δηλαδή τι θα γίνουν οι ορχήστρες αν βάλουμε στους ναούς εκκλησιαστικό όργανο;

Μεταξύ μας δεν νομίζω ότι αναλογίστηκε κανείς κατ’ αυτόν τον τρόπο αυτά τα ερωτήματα – αφαίρεση κάνω, αλλά να που ούτε καν αντιληφθήκαμε το πότε φτάσαμε στους απογόνους του αυλού, στα ηλεκτρικά πληκτροφόρα και πολύ σύντομα στο συνθεσάιζερ και ειδικότερα στα Samplers (εκ του sample = δείγμα) και στα VST (εκ του Virtual Studio Technology) στα διαβολάκια αυτά που δημιουργούν προσδοκίες μουσικής ακολασίας, συνοδευόμενες από σαρκαστικά υπομειδιάματα συνθετών, αλλά και μουσικών παραγωγών – καθένας για τους δικούς του λόγους. Στα διαβολάκια που προσποιούνται τα αγγελάκια, εσχάτως και με τεχνικές πρώιμης τεχνητής νοημοσύνης, όπως το physical modeling.

Και ναι, πολλές ταινίες, ακόμα και μεγάλης παραγωγής, έχουν πλέον μουσική φτιαγμένη από διαβολάκια. Και ναι ξεκινήσαμε από την προσομοίωση και έχουμε αγγίξει την ομοίωση. Οι περισσότεροι από μας ούτε που αντιλαμβανόμαστε τη διαφορά. Και αν την καταλάβουμε, αισθανόμαστε ξαφνικά μιαν ένδεια αισθητικών και κυρίως ηθικών κριτηρίων, οπότε το αφήνουμε να περάσει ως έχει, μέχρι που να αποσχηματιστούν τα παλαιά πλαίσια και να σχηματιστούν νέα.

Δεν μπορώ να πάρω θέση σαφή, γενική και διεξοδική. Μπορώ όμως να μιλήσω, (υπογραμμίζοντας την επιφανειακή και επιγραμματική προσέγγισή μου),  για το πώς και το γιατί συνεργάζομαι με αυτά τα διαβολάκια:

Μου λύνουν πολλά προβλήματα σχηματισμού μιας απτής εικόνας αυτού που φτιάχνω. Και μπορώ αυτήν την εικόνα να την προσφέρω και σε σας (δηλώνοντας ανώριμα ίσως την ύπαρξή μου), χωρίς να παρακαλέσω μουσικούς ή να επιβαρύνω την φιλία μου με μουσικούς, χωρίς να χρειαστεί να πληρώσω χρήματα που δεν έχω για να μην παρακαλέσω, αλλά κυρίως για να μην χρειαστεί να πληρώσω ή [υπο]χρεωθώ άλλα ( το λιγότερο: χαμόγελα, συγχρωτισμούς, προσποιητές ευγένειες), παρακαλώντας μη μουσικούς, έστω και αν κάποιοι από αυτούς λέγονται … και μουσικοί (ακόμα και οργανισμοί).

Δεν ξέρω λοιπόν αν αισθητικώς τα φέρνω αρκούντως βόλτα, πάντως ηθικώς, νομίζω, επιτυχέστερα. 

Αντιφατικά όλα αυτά, ε;

Μία συνήθης ... σπανιότης

       Επειδή μας ζαλίσανε χθες διάφορα ενημερωτικά σάιτ περί της ιδιαιτερότητος της ημερομηνίας 02 Φεβρουαρίου 2020, ότι είναι τάχατες η μόνη (!) του 21ου αιώνα σε καρκινική γραφή, (δηλαδή που διαβάζεται το ίδιο, είτε από την αρχή προς το τέλος, είτε από το τέλος προς την αρχή (02022020), όπως το διάσημο NΙΨΟΝΑΝΟΜΗΜΑΤΑΜΗΜΟΝΑΝΟΨΙΝ για όσους το θυμούνται, (παλίνδρομον ο σωστότερος όρος) ...

παραθέτω λοιπόν όλες τις παρόμοιες ημερομηνίες του 21ου αιώνα, και αυτές που προηγήθηκαν και αυτές που έπονται, επισημαίνοντας ότι αυτή που πουλάει περισσότερο είναι η 14 Φεβρουαρίου 2041 (14022041) – και ο νοών ανθοπώλης νοήτω – προτρέπω δε τους εξ Άπω Ανατολής τουρίστες μας, να κλείσουν από τώρα ξενοδοχείο στη Σαντορίνη για το γάμο τους. Όλες λοιπόν μήνα Φεβρουάριο, διότι η κεντρική κολώνα της συμμετρίας μας είναι ο μήνας (02) και τα δύο πρώτα ψηφία της χιλιετίας (20). Η τελευταία εξ αυτών είναι σπανιότατη διότι μιλάμε για 29 Φεβρουαρίου … συνολικά δε οι ημερομηνίες αυτές είναι ... 29 !!!

10022001 20022002 01022010 11022011 21022012

02022020 12022021 22022022 03022030 13022031

23022032 04022040 14022041 24022042 05022050

15022051 25022052 06022060 16022061 26022062

07022070 17022071 27022072 08022080 18022081

28022082 09022090 19022091 29022092

Παιχνίδι με τα χρώματα του φλάουτου

 Περνάω αρκετό χρόνο, τον περισσότερο ίσως της καθημερινότητάς μου, στο ψηφιακό μου εργαστήρι. Ψηφιοστάσιο θα το έλεγα, γιατί αν έπρεπε να έχει δωμάτια, θα έπιανε ένα οικοδομικό τετράγωνο - όποτε το φαντάζομαι εν σαρκί, δεν τσιγκουνεύομαι διαστάσεις. 

Η κεντρική είσοδος, ακρογωνιασμένη, σχεδόν να μην την παρατηρεί ο περαστικός, μικρή σιδερόπορτα γκρι ξεθωριασμένο που απογράφει τις ηλιόλουστες μέρες. Και το χρώμα του κτιρίου, στους άοσμους τόνους της ώχρας, όπως των βιοτεχνιών της οδού Μικράς Ασίας που ακολουθεί τις γραμμές του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου στον Πειραιά. Το ισόγειο, ψηλοτάβανο δίχως μάτια προς τον δρόμο. Ψηλά μεγάλα παράθυρα με κάγκελα (για λόγους ασφαλείας –προστασία κυρίως για τις τυχόν αυτοκτονικές τάσεις των εργαζομένων) στους επίσης ψηλοτάβανους δύο ορόφους. Και από πάνω στέγη με κεραμίδια, προσβάσιμη στις γάτες από τον εξωτερικό σιδερένιο κλωβό της σκάλας κινδύνου, η οποία είναι εν αχρηστία από τότε που άλλαξε ο νόμος πυρασφάλειας, καθότι αι σιδηροκατασκευαί πυρακτούνται. Οπότε, μεγάλο έξοδο υπήρξε η εκ των υστέρων κατασκευή μιας τσιμεντένιας αντίστοιχης εξωτερικής σκάλας, που πέρα από τα φράγκα, ροκάνισε και χώρο από τον ακάλυπτο, έτσι που χάθηκε η αισθητική ισορροπία μεταξύ του κτιρίου και του τοίχινου περίβολου, καθώς αφενός κόπηκαν αναγκαστικά οι δύο ευκάλυπτοι λόγω γειτνίασης επικίνδυνης σε περίπτωση πυρκαγιάς, και αφετέρου, η επίσης αναγκαστική μετάθεση της μεγάλης γκαραζόπορτας, κατέστησε απαιτητή την θυσία του μικρού υπαίθριου αμφιθεάτρου στο οποίο από την άνοιξη και μετά μέχρι, πολλές φορές, και τον Δεκέμβριο, αλλά και κατά τις γλυκές χειμωνιάτικες βραδιές είχαμε ωραίες συναυλίες – στη θέση του, σε όσο χώρο απέμεινε, ο επιστάτης έφτιαξε μια σιδερένια ψησταριά για τον καθημερινό μεζέ της μπύρας πριν η παρεούλα του πάνε στο σπίτι για το μεσημεριανό. Είναι καλούτσικη ψησταριά και μεγαλούτσικη – το Πάσχα χωράει και αρνί – δεν μπορείς όμως να την πεις και επαγγελματική, όπως κι εγώ δεν είμαι λογοτέχνης και δη επαγγελματίας, και φυσικό είναι που ήδη εξαντλήθηκα και βαριέμαι να περιγράψω το υπόλοιπο κτίριο – μην έχετε απαιτήσεις, ένας ευκαιριακός συγγραφέας είμαι και ούτε καν, παρόλο που εκνευρίζομαι, σχεδόν σα να θίγουν το σινάφι μου, όταν το γγρ το ακούω να το προφέρουν, ουκ ολίγοι πλέον, γκρ…

Νιππούρ

      Αυτό που δεν γνωρίζουμε στην σύγχρονη ψηφιακή επικοινωνία και στους παρεχόμενους από αυτήν συμβολισμούς αρέσκειας, τα λεγόμενα λάικ,  είναι το τι τελικά επικροτείται. Το κυρίως περιεχόμενο της ανάρτησης; Και αλήθεια ποιο είναι αυτό; Αν για παράδειγμα εγώ θεωρώ ότι είναι η μουσική μου, κάποιος άλλος θα μπορούσε να θεωρεί ότι είναι η συμπάθειά του που θα πρέπει να μου εκφράσει. Σε κάθε ανάρτησή μας, υπάρχει το ενδεχόμενο να μην περιέχεται τίποτε άλλο εκτός από την συμπάθεια που θα εκφραστεί. Μια συμπάθεια που ενδεχομένως εν τέλει καταδιώκει αυτόν που την εκφράζει, μιας και τις περισσότερες φορές με το λάικ του μας αποδίδει αυτό που μας χρωστάει και που θα του το ανταποδώσουμε κι εμείς, αφού τα λάικ ως επί το πλείστον και εν δυνάμει είναι, αν όχι γέφυρες αποστάσεων, τουλάχιστον προσωρινές αφέσεις. Και οι αφέσεις πάνε παρέα με τις αμαρτίες. Και οι αμαρτίες είναι παραλείψεις. Και οι παραλείψεις είναι ανθρώπινες, άρα συγχωρούνται.

      Οπότε, το να πω ότι αυτό το κομμάτι το έγραψα διερευνώντας την λειτουργικότητα των τετάρτων του τόνου ως διαβατικών φθόγγων σε ένα κατά τα άλλα απολύτως δωδεκαφθογγικό πλαίσιο, αν και απευθύνεται ειδικώς σε λίγους που μπορούν και ενδιαφέρονται να το κατανοήσουν, πέρα από άχρηστη πληροφορία για τους πολλούς, γενικώς ίσως ακουστεί σαν επαιτεία. Από την άλλη, μπορεί και να λειτουργήσει λυτρωτικά, μιας και θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αυτή καθαυτή η συγκεκριμένη τεχνική μουσική απόπειρα είναι που προσέλκυσε τα λάικ. Ακόμα χειρότερα, θα μπορούσε κάποιος, κι εγώ ο ίδιος,  να πιστέψει ότι το κομμάτι σε κάποιους άρεσε. Και εδώ έρχεται η επικουρία των πραγματολογικών στοιχείων που όταν περιλαμβάνονται στο λεγόμενο «σημείωμα για το έργο», πολλές φορές ενώ φαινομενικά εντείνουν, στην πραγματικότητα ακυρώνουν την ανάγκη ακρόασής του: Η Νιππούρ είναι η αρχαιότερη πόλη της Σουμερίας. Δεν υπήρξε ποτέ ιδιαίτερα σημαντικά ανεπτυγμένη πληθυσμιακά πόλη, πρωτεύουσα που λένε, αλλά την καλύπτει η αχλή του μύθου και θεωρείται λίκνο ενός πολιτισμού. Και λοιπόν;

Κουρτέτο ξυλίνων πνευστών - παράδειγμα πολυφωνικής δωδεκάφθογγης σύνθεσης

Συνεχίζοντας το προηγούμενο ποστ μου για την μονοφωνική δωδεκάφθογγη σύνθεση παραθέτω ένα μικρό έργο που διαπραγματεύεται την πολυφωνία στο δωδεκάφθογγο.
Χρησιμοποιώ την ίδια σειρά με αυτήν της μονοφωνικής σύνθεσης Flauto Solo (οπότε ανατρέξτε στο προηγούμενο ποστ για να δείτε το matrix) και πάνω στην παρτιτούρα σημειώνω όσα είναι απαραίτητα για να κατανοηθεί η χρήση της κάθε μορφής σειράς.

Εδώ η παρτιτούρα.

Εδώ μια συμπυκνωμένη προσέγγιση για το δωδεκάφθογγο σε δύο μέρη μαζί με ασκήσεις.

Εδώ θα βρείτε το κλασικό βιβλίο του Ernst Krenek: Studies in Counterpoint Based on the Twelve Tone Technique (1940)

Εδώ ένα βοηθητικό εργαλείο για την κατασκευή matrix από ένα παλιότερο σχετικό ποστ σε ένα επίσης παλιό μπλογκ που παραλλήλως διατηρούσα.

Φλάουτο σόλο - παράδειγμα απλής δωδεκάφθογγης σύνθεσης

Μπορείτε να αρκεστείτε στην ακρόαση του κομματιού, μιας και έχω την διαβεβαίωση της φρίττουσας με κάθε μοντερνιστικό απόηχο του 20^ού αιώνα μαθήτριάς μου, ότι «τελικά δεν ακούγεται και τόσο άσχημα». Τι να περιμένει κάποιος από ένα δωδεκαφθογγικό κομμάτι, ε; Ευχές για το Νέο Έτος;

Για όσους έχουν την περιέργεια, ή την διαστροφή για να διαβάσουν την ανάλυση ή και να κατεβάσουν την παρτιτούρα, μπορούν να συνεχίσουν...

 Η παρτιτούρα εδώ

ΑΝΑΛΥΣΗ

Το κομμάτι βασίζεται στην εξής σειρά:

P₀    C-Ab-G-E-F#-C#-D-B-Bb-F-Eb-A

Εδώ βλέπετε τις σχέσεις τάξης των υψών και των αριθμών (pitch classes, pitch numbers), καθώς και τα  αντίστοιχα matrix:

Στο κομμάτι χρησιμοποιούνται επίσης (με σειρά εμφανίσεως) οι:

Ι₉     A-C#-D-F-Eb-Ab-G-Bb-B-E-F#-C

R₀   C-F#-Ab-C-D-F-E-A-G-Bb-B-Eb

RI₃  Eb-A-G-D-C#-Bb-B-F#-Ab-F-E-C

Δηλαδή όπως μπορείτε να παρατηρήσετε χρησιμοποιώ αυτές που περιτειχίζουν το matrix. Οπότε αξιοποιώ ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που τις «δένει»: η τελευταία νότα της προηγούμενης μορφής-σειράς ταυτίζεται με την πρώτη της επόμενης, επιλογή που μου επιτρέπει να δημιουργήσω μία “μικροσύγχυση” για το πού αρχίζει και πού τελειώνει κάθε μια.

Στο Α μέρος, αργό και αφηγηματικό, διασπώ την βασική σειρά P₀ για να δημιουργήσω μικρές φράσεις (μάλιστα μία από αυτές, την παραλλάσσω και την επαναλαμβάνω: μέτρα 9-10  και μέτρα 11-12) και περνώντας χωρίς διαχωρισμό στην επόμενη I₉ συνεχίζω με παρόμοιο τρόπο με την R₀ μέχρι το μέτρο 17, όπου η 4η και τελευταία μορφή-σειρά RI₃ εμφανίζεται εξ αρχής διαχωρισμένη από τα προηγούμενα.

Στο Β μέρος, πιο κινητικό, εξακολουθώ την διάσπαση των σειρών, αλλά ένα χαρακτηριστικό στοιχείο του είναι ότι παρατάσσω τις νότες κατά διαδοχική τάξη ύψους προς την κατεύθυνση της φράσης, ανοδική ή καθοδική. Αυτό σταματάει από το μέτρο 32 μέχρι το τέλος, για να επέλθει ένας καθησυχασμός.

Στο C μέρος, το πιο ενεργητικό από τα τρία, χρησιμοποιώ υποσύνολα της P0 για να δημιουργήσω μια σειρά από πιο μινιμαλιστικές φράσεις με έντονο το στοιχείο της εμμονής που δημιουργούν την αίσθηση ενός υπό την ευρεία έννοια μεγάλου τρίλλου – στην χρήση των υποσυνόλων δεν έχει σημασία η σειρά των φθόγγων, μπορούν να γίνουν οιεσδήποτε αναδιατάξεις τους, απλώς συνηθίζεται η πρώτη εμφανιζόμενη διαδοχή είτε να είναι αυτή που έχουν στη σειρά, είτε να είναι μια αναδιάταξη με βάση την τάξη ύψους (pitch class) των φθόγγων. Από το 37 έως το 44, χρησιμοποιώ τις πρώτες τρεις νότες της P0. Το σημειώνω στο box Ν: 1-3 και παρομοίως για τα επόμενα. Κατόπιν 45 έως 53 (κορώνα) τις επόμενες τρεις (4, 5, 6) επαναλαμβάνοντας το προηγούμενο σχήμα. Στη συνέχεια (Νότες 7, 8, 9) χωρίς να αλλάξω το συνολικό ρυθμικό σχήμα αλλάζω φορά στην σχέση των υψών. Στο 62 φέρνω το τελευταίο υποσύνολο (10, 11, 12) με την αρχική φορά του σχήματος. Από το μέτρο 70 ξαναξεκινάω ένα πιο απλό παιχνίδι με τους φθόγους 1-4, μετά 4-7, μετά 7-10 και τέλος 10-12 για να περάσω σε μία μεγάλη καταληκτική φράση που χρησιμοποιεί αρχικά την διαδοχή των υπόλοιπων μορφών-σειρών μέχρι τα μέσα του μέτρου 81, όπου αρχίζει να επαναλαμβάνεται με διακοπές το τελευταίο τμήμα της RI3 ενώ σιγά-σιγά και αυτό αποδομείται μικραίνοντας όλο και περισσότερο, μέχρι να φτάσουμε στον βασιλέα του matix τη νότα Ντο (μη πιστεύετε αυτά που ισχυρίζονται για την ισονομία μεταξύ των φθόγγων στο δωδεκάφθογγο σύστημα .... η ανθρωπότης δεν αλλάζει τόσο εύκολα).

Μετά, γιατί όχι ένα da capo του Α.

Πριν αρχίσω και αφού τελειώσω ένα κομμάτι, πάντα θυμάμαι αυτό που μας έλεγε ο Θόδωρος Αντωνίου, ο δάσκαλός μας: «Τα συστήματα είναι για να υπηρετούν εμένα και όχι για να τα υπηρετώ».

Ο δωδεκαφθογγισμός, για μας, τώρα που είμαστε σε μεγάλη απόσταση από αυτόν, είναι μόνο ένα πλαίσιο, μια αφορμή. Οι καθιερωμένες τεχνικές του μπορούν κατά βούληση να διευρυνθούν – φαντασία να υπάρχει. Ενώ τα στερεότυπά του μπορούν και αυτά να ανατραπούν από το μουσικό αισθητήριο αρκεί η ανατροπή να λειτουργεί. Π.χ. ένα στερεότυπο είναι ότι χρησιμοποιούμε για αναδιάταξη μόνο υποσύνολα από κεφαλές μιας σειράς (τις 3 πρώτες νότες, ή τις 4, ή τις 6)... Εγώ στο C αναδιάταξα τριάδες και τετράδες όλης της P0  και κανείς δεν έπαθε τίποτα. Στην δεκαετία του ‘50 οι μουσικοκριτικοί και οι ακαδημαϊκοί θα με είχαν εξορίσει. Αυτό είναι το προνόμιο που παρέχει η απόσταση ... Ποιος ενδιαφέρεται για το αν μια μουσική που γράφεις έχει θεωρητική συνέπεια. Σημασία έχει να ακούγεται καλά και υπ’ αυτήν την έννοια, κάποια (νέα) θεωρητική συνέπεια θα έχει, απλώς ούτε εσύ που την έγραψες δεν την ξέρεις καλά-καλά… Καλά Φώτα, και προηγουμένως Καλή Χρονιά!

Κούραση

Αρχίζει να γίνεται πια κουραστικό. Από δω και πέρα, λέει, πρέπει να προσέχω. Δεν ξέρω πόσο πάει η χρέωση – το αυτόματο μήνυμα μας διευκρινίζει ότι είναι αντίστοιχη αυτού που χρεώνει ο κάθε πάροχος. Πάντως, είμαι ένας από τους υποψηφίους να καταγγελθούν στο 1143 (επίτηδες το έγραψα λάθος, για να γλιτώσω την καταγγελία – εκτός και αν το 1143 είναι κάποιος άλλος αριθμός για άλλου είδους επίσης καταγγελία).

Διαβάζω ότι μπορείς να φας και ξύλο, αν βρεθείς κάπου που τρώνε ξύλο όσοι βρίσκονται τυχαία ή επίτηδες εκεί. Αλλά είμαι πια αρκετά μεγάλος και αυτά τα ξέρω… Ποτέ δεν βρίσκομαι σε τέτοια μέρη, διότι από μικρός το ξύλο το φοβάμαι, παρότι αγαπώ και θαυμάζω ιδιαιτέρως τους ξυλουργούς, και η μυρωδιά του ξύλου καθώς μαστορεύεται, ιδίως αυτό που προορίζεται για μουσικά όργανα, με μεθάει. Θυμήθηκα τον μάστορα τον Σίμο Σκεντερίδη, στο υπογειάκι του που το ανεβοκατέβαινα, εικοσάρης, τα δύο τελευταία χρόνια του, εκεί γύρω στο ’82, πριν βγει στην σύνταξη. Με τα παλιά εργαλεία του πατέρα του που τά’ χε φέρει απ’ την Καππαδοκία, μαζί με τα παλιά ξύλα από κωνοφόρα … «αυτά όλα είναι ρουμάνικη ξυλεία, πάνω από 100 χρονώ. Τώρα που θα βγω στη σύνταξη, θα τα πουλήσω και θα είναι το εφάπαξ μου». Πριν κλείσει το μαγαζί, μου χάρισε, «για να με θυμάσαι», ένα ακόνι, ένα ροκάνι και ένα παλιό κομμάτι φιλέτο έλατο, «για καπάκι … αυτό θα βγάλει ωραίο ήχο, γιατί έχει ίσια και λεπτά νερά». Έχω ένα σάζι από τα χέρια του, σάζι με δούγιες – το είχε φτιάξει χωρίς καλούπι … «στον αέρα» όπως έλεγε. Κάθε μεσημέρι, κατά τις μία με μιάμιση ξετύλιγε μια λαδόκολλα με ελιές, ψωμί και τσιμένι για άλειμμα…

... Τώρα που έβαλα μπροστά, να πω ότι, ούτε την μουσική μου την θεωρώ κάτι, ούτε αυτά τα τάχα κείμενα που γράφω, ούτε επιχειρώ κάτι όταν γνωστοποιώ τα διάφορα “και καλά” καλλιτεχνικά που με αφορούν προσωπικώς (και κάποιες φορές και άλλα που προσωπικώς δεν με αφορούν, αλλά μου αρέσουν πάρα πολύ, όπως για παράδειγμα το “Sancta Maria, ora pro nobis” από το “Vespro della Beata Vergine” του Μοντεβέρντι). Ή μάλλον, κάτι επιχειρώ: να κάνω αυτό που κάνουν και πολλοί άλλοι. Γιατί; Επειδή το να κάνεις αυτό που κάνουν και οι πολλοί άλλοι, σε απαλλάσσει από την προσωπικότητά σου, η οποία είτε υφίσταται, είτε δεν υφίσταται, μετά ή άνευ παρρησίας, ωστόσο είναι υποχρεωτική, και κρίνεσαι αν την έχεις ή δεν την έχεις – έτσι λένε. Κουραστικό…

Εκ Χίου

Απ’ τα επιφωνήματα

πρέπει να βγήκε η μουσική.

Ω,

Ε,

Ρε.

Αυτά αφήνουν περιθώριο

ανάπτυξης μελωδημάτων,

κι όχι τα πιο σφιχτά,

τα επόμενα χαρμόσυνα:

Μαρία,

Γιώργη,

Ουρανία,

Δημητρό,

Βαλάντη,
Βαγγελία
Σεβαστούλα,

Μαρκέλε,

Ειρήνη,

Μπούλα,
Μιλτιάδη,
Στυλιανέ,

Τσουμπίδι,

Μπουμπού.

Κι είναι κι οι απ’ απέναντι

που μείνανε ψαράδες τα παιδιά τους:

«Έχει κολιοί, σαρδέλα,

μπακαλιάροι, προσφυγάκια

μπακαλιάροι πρόσφυγοι,

μένουλες».

Χωρίς αιτιατική.

Τα ευζωνάκια

"Τα Ευζωνάκια", ένα πολυδιδαγμένο σχολικό τραγούδι που οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι δημοτικό - παραπλανά ο καλαματιανός ρυθμός του, και το δημώδες ύφος της μελωδίας του. Ωστόσο, πρόκειται για ένα τραγούδι του Γεωργίου Λαμπελέτ σε ποίηση Ζαχαρία Παπαντωνίου, που συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή 16 σχολικών τραγουδιών  "Τα χελιδόνια" από την έκδοση του 1920 των Εκδόσεων της Βιβλιοθήκης του Εκπαιδευτικού Ομίλου.

Να λοιπόν,  πού με οδήγησε η αναδίφηση, με αφορμή τα όσα αναφέρω στην προηγούμενη ανάρτησή μου, εξ αφορμής δύο αναρτήσεων του Δημήτρη Συκιά.

Σε κάποιες περιπτώσεις το τραγούδι, εκ προφορικής παραδόσεως,  διδάσκεται με τους εξής αρχικούς στίχους (α' στροφή):

Στην Άγια Σοφιά αγνάντια

βλέπω τα ευζωνάκια.

Μες στο αίμα βουτηγμένα

τα ευζωνάκια τα καημένα.
.......................................

Ο αυθεντικός όμως στίχος του Παπαντωνίου είναι "μες στους ήλιους μαυρισμένα" ...

Σε άλλες περιπτώσεις, στίχοι των στροφών αναμειγνύονται και το ποίημα συμπυκνώνεται... Παραθέτω το αυθεντικό ποίημα (δεξιά εικόνα). Διάφορες βιντεοσκοπημένες ερμηνείες του τραγουδιού μπορείτε να βρείτε στο YouTube, γράφοντας στην αναζήτηση "Τα ευζωνάκια".

Ιδού και η μελοποίηση του Λαμπελέτ:

Το τραγούδι του Ήλιου

Με τον φίλο μου τον Δημήτρη Συκιά μας ενώνει μια πολύχρονη κοινή πορεία κατά την οποία μοιραζόμαστε τις χαρές και τις αντιξοότητες της μουσικής ζωής. Η ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών, αλλά και ο δημιουργικός διάλογος μέσω των έργων μας, είναι το παιχνίδι μας.

Το τραγούδι του Ήλιου
(στίχοι)

Όταν είδα αυτήν την ανάρτησή του στο f/b η οποία ακολουθήθηκε και από αυτήν, πέρα από την καθαυτή συγκίνηση για τα περιεχόμενά τους, θυμήθηκα, ότι ο Δημήτρης, φανατικός εραστής των "pdf download" και απαράμιλλος ταξινομητής - μια άλλη εργασία που θα μπορούσε να κάνει είναι αυτή του βιβλιοθηκάριου - όταν είχε βρει στο διαδίκτυο (βιβλιοθήκη ΑΝΕΜΗ) την έκδοση του 1920 "Τα Χελιδόνια" με συλλογή από τραγούδια σε ποίηση Ζαχαρία Παπαντωνίου και μουσική Γεωργίου Λαμπελέτ, είχε σπεύσει να την μοιραστεί μαζί μου.

Από αυτήν τη συλλογή, είχα διαλέξει "Το τραγούδι του Ήλιου" και το είχα διασκευάσει για την Παιδική Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης, που το είχε και παρουσιάσει  υπό την διδασκαλία και διεύθυνση της Ροδούλας Χαρδαλή και πιανιστική συνοδεία της Έρης Χαρδαλή.

Την παρτιτούρα μπορείτε να την κατεβάσετε από εδώ.
Περιέχει το full score και την πάρτα της Χορωδίας, σε δύο τονικότητες, ρε και μι, για να εξυπηρετήσει τις εκτάσεις των παιδικών φωνών, αναλόγως της ... συγκυρίας.

Μια μακέτα αυτής της διασκευής την ακούτε στο YouTube:

Εδώ η παρτιτούρα του Λαμπελέτ, από την έκδοση της συλλογής "Τα Χελιδόνια", 1920.

ΚΑΛΟΦΩΝΙΑ για 2 ερμηνευτές / KALOPHONY for 2 performers

(for information in English scroll down)

Το έργο είναι ένα αφιέρωμα σε ένα ζευγάρι εξαίρετων νέων μουσικών. Πρόκειται για ένα πολύ ειδικό κομμάτι που αξιοποιεί τις δυνατότητες των δύο συγκεκριμένων ερμηνευτών. Η Ειρήνη Ντελέζου είναι πιανίστα και φλαουτίστα, ενώ ο Παναγιώτης Ζαχαράκης είναι φλαουτίστας και παραλλήλως επιδίδεται με αξιότητα στην μελέτη και ερμηνεία της ανατολικής μουσικής παίζοντας νέι.

Ο τίτλος Καλοφωνία παραπέμπει στον αντίστοιχο όρο της εκκλησιαστικής μας μουσικής των ύστερων βυζαντινών χρόνων και των μεταβυζαντινών. Η καλοφωνία είναι μία μορφολογική τεχνική δια της οποίας μια σύντομης διάρκειας φόρμα, μεγεθύνεται σε διάρκεια μέσω ποικιλματικής ανάπτυξης των επιμέρους φράσεών της, δηλαδή μέσω ενός μελισματικού αναστοχασμού τους. 




This work is a dedication to a pair of excellent young musicians. It is a very special piece that exploits the skills of the two specific performers. Irene Delezou is a pianist and a flutist also, and Panayiotis Zacharakis is a flutist and at the same time he performs with merit in studying and interpreting the Eastern music by playing ney.
The title Kalophony refers to the corresponding term of the Greek ecclesiastic music of the late Byzantine years and the post-Byzantine period. Kalophony [Goodwill] is a morphological technique through which a short duration form is magnified in duration through varietal development of its individual phrases, that is, through a melismatic reflection.

ΓΙΟΜΑ

Στην Σελήνη πήγαμε. Είναι αδιαμφισβήτητον. Δεν πήγαμε βέβαια όλοι. Όλοι … τι όλοι; Δεν λέω γι’ αυτούς που έχουν πάει ως τώρα, ας τους αυτούς – κάνανε μια δουλειά. Τι είναι η Σελήνη; Ένας ξεροδορυφόρος. Δεν μπορούν να πάνε όλοι εκεί. Κάποιοι απ’ όλους ίσως … αργότερα, πολύ αργότερα. Βλέπουμε. Δεν είναι όλοι σύμφωνοι.

Σήμερα έβγαλα κοινόχρηστα: 900 € για αλλαγή συρματόσχοινων και τροχαλίας του ασανσέρ. Του ανελκυστήρος, διότι αν γράψεις «ανελκυστήρος» μπορεί και να σου φέρουν τα κοινόχρηστα «εγκαίρως» και όχι έγκαιρα, που όπως και να ‘χει αυτό το «έγκαιρα» αφήνει μεγαλύτερα περιθώρια.

Πάντως, οι γειτονιές του Πειραιά, οι δρόμοι δηλαδή θέλω να πω, έχουνε γίνει χάλια. Χρόνια έχει να ξαναφτιαχτούν της προκοπής. Όλο μπαλώματα … Έργα, έργα, έργα, γραμμές του ΟΤΕ, φυσικό αέριο, ξανά-μανά αποχέτευση, μετά οπτικές ίνες… φαγώθηκε η πίσσα στις άκρες κοντά στα πεζοδρόμια, φάνηκε το χώμα, ιδανική τουαλέτα για αφεντικά από άλλη γειτονιά, που φέρνουν βόλτα το σκύλο τους να τα κάνει εκεί που δεν τους ξέρουν και δεν τους βλέπουν κιόλας, γιατί η δουλειά γίνεται ή αργά πολύ το βράδυ, ή αξημέρωτα, και βέβαια κάποιο άλλο αφεντικό πάει το σκύλο του να τα κάνει στη δική τους γειτονιά, μπορεί να συναντιώνται και να χαιρετιώνται κιόλας. «Καλησπέρα σας» - «Καλημέρα σας», ευγενέστατοι και φιλόζωοι αν όχι ζωόφιλοι στην καθώς πρέπει – αφεντικά σκύλων, ή καλύτερα «ντογκ όουνερς» στην διεθνή κοινή. Εν πάση περιπτώσει, όλοι οι δρόμοι και οι παράδρομοι της Καλλίπολης, για παράδειγμα, διαθέτουν καθένας το δικό του γδάρσιμο-τουαλέτα σκύλων. Δεν πειράζει βέβαια, διότι υπάρχουν πάρα πολλές παλιές αμάραντες φωτογραφίες του Πειραιά, και αρκετοί συλλέκτες επίσης που τις ανεβάζουν στο φέησμπουκ, συλλέγοντας πλέον λάικ (διότι δεν είναι ανεξάντλητες οι παλαιές φωτογραφίες) και έπονται οι ακόλουθοι που τις κοινοποιούν και μαζεύουν κι αυτοί την επιδοκιμασία αυτής της τρισχαριτωμένης αθώας νοσταλγίας που καθαγιάζει τις φτεροκοπούσες υπεράνω της ακατονομάστου μεταβολισθείσης ύλης, της διερχομένης πλήρως την διαδρομήν του γαστρεντερικού συστήματος των συγκεκριμένων έστω καλλιπολιτών σκύλων, μύγες, (μύγες πράσινες – κατ’ ευφημισμόν «χρυσόμυγες»), καθιστούσα αυτάς πλήρως αμολύντους. Οπότε δεν υφίσταται καν λόγος να επιλέξω την έκφρασιν «το οδόστρωμα έχει συν τω χρόνω φθαρεί» ώστε να διαμαρτυρηθώ στον σεβαστό μας Δήμο. Αι εκφράσεις αυταί, αι ολίγον έως πολύ αρχαΐζουσαι, είναι χρήσιμοι μόνον εις διαχειριστάς που θέλουν να μαζέψουν τα κοινόχρηστα μιαν ώρα αρχύτερα. Μέχρις «Ανελκυστήρος» λοιπόν και φεγγαράκι μου λαμπρό. Περιμένω φωτογραφίες της επερχομένης πανσελήνου. Ναι ξέχασα, συγγνώμη … Με Π κεφαλαίο, που αν του κλωτσήσεις την δεξιά κολώνα γίνεται Γιόμα.

Μονοσκελές

Επί μισή ώρα μπροστά στο πληκτρολόγιο, που μετά από λίγο έγινε μία, αναζητούσε τη νέα του μανιέρα. Επόμενον, καθότι  τον ευκαιριακό μεταμεσονύκτιο συγγραφέα κειμένων-μεζέ για το ποτό του καραδοκεί η στόμωσις. «Να πάρω μια μποτίλια κρασί ή μήπως να πάρω ένα καλό ουίσκι, μιας και σήμερα πληρώθηκα και η κάρτα είναι γεμάτη;» το ίσως διόλου τυχαίως προηγηθέν δίλημμά του, μπροστά στο μικρό ράφι με τα ποτά του μάρκετ ΟΚ της γειτονιάς του που αμήχανα επισκέπτεται πριν την νυχτερινή του επιστροφή στο σπίτι, αγοράζοντας πότε ένα κουτί μπισκότα για να υπάρχει, πότε καπνό, παρότι έχει ακόμα καβάτζα, πράγματα δηλαδή που κάλλιστα μπορεί να τα συντάξει μαζί με τις συνολικές οικιακές προμήθειες, τις κατά κανόνα πραγματοποιούμενες κατά τις μεσημεριανές ώρες, εκεί που παραλλήλως με τα ψώνια  διασκεδάζει επιτρέποντας την σιωπηρή ανάδυση σημαντικότερων μονοσκελούς μορφής διλημμάτων, όπως «να βγω στη σύνταξη και να βρω την ησυχία μου;». Τέτοιου είδους τετριμμένα διλήμματα γεννούν τα σημαντικά: «Μήπως καλύτερο είναι ξανά να γράφω κείμενα σε πρώτο πρόσωπο, και μάλιστα να κυλιστώ στη νοσταλγία για το μολύβι και το χαρτί, κι ας τα διαβάζω μόνος μου;», κι εκεί είναι που ξεχνάει πάντα αυτό το ένα κάτι απ’ όλα που οπωσδήποτε πρέπει να αγοράσει, αυτό που πάντα έχει τον τρόπο να του διαφεύγει μεταξύ γιαουρτιών και μαγιονέζας … «Μήπως επιτέλους να αποφασίσει να γράφει αυτά που πρέπει να ψωνίσει σε ένα χαρτάκι, όπως κάνουν – ας το πάρει απόφαση – όλοι οι κάπως ηλικιωμένοι κύριοι;» Ναι, τα σημαντικά διλήμματα στερούνται δευτέρου σκέλους, διότι εμπεριέχουν την ενδόμυχη αναγκαίως προτιμητέα απάντηση.

Προβλήματα πιστοποίησης

Μέχρι πρότινος, δεν υπήρχε τρόπος να πεις με βεβαιότητα ότι ένα κτίριο είναι άδειο από ανθρώπους. Θα έπρεπε να μπεις μέσα να το επιθεωρήσεις εξονυχιστικά, οπότε, κατά την ώρα της επιθεωρήσεως, τουλάχιστον ένας άνθρωπος, εσύ, ήταν μέσα. 

Όταν, κατόπιν της εξονυχιστικής – φρίκη βασανιστηρίων μου φέρνει η λέξη – λεπτομερούς καλύτερα, επιθεωρήσεως, ακόμα κι αν σταδιακώς, είχες ασφαλίσει κάθε πόρτα, κάθε επιμέρους επιθεωρημένου τμήματος του κτιρίου, και όταν πια είχες κλείσει πίσω σου και την εξώπορτα, ουδείς πιστοποιητής μπορούσε να αναλάβει την ευθύνην τής πιστοποιήσεως ότι εν τω μεταξύ, από κάπου, άγνωστο πώς, δεν έχει χωθεί κρυφά κάποιος, παρεισφρήσει που λεν, γνωστός ή άγνωστος ολίγην σημασία έχει, ακόμα κι αν λάδωσε κάποιον απ’ τους φρουρούς, ένας σε κάθε μπαλκονόπορτα, η αμοιβή των οποίων εκαλύφθη είτε με χορηγίες, είτε από κάποιον κρατικόν κορβανά, οι δε φρουροί – λεπτομέρεια – χάριν της επιστημονικότητος του πειράματος, απεχώρησαν όχι από το εσωτερικόν κύριον κλιμακοστάσιον, αλλά οι περισσότεροι από την εξωτερικήν σκάλα κινδύνου, ενώ άλλοι πιο τολμηροί πηδήξαν στον ακάλυπτο, δίκην αλεξιπτώτου κρατώντας τις ομπρέλες τους. 

Όπως δεν έχει σημασία, αν υπερβατικά όντα, ή και εξωγήινοι σουλατσάρουν εκεί μέσα από κτίσεώς του, προερχόμενοι από διαστάσεις και κόσμους ακόμα αγνώστους – εμάς, μας ενδιαφέρει, στην μέχρι πρότινος εποχή – μην ξεχνιόμαστε – ένας τρόπος πιστοποιήσεως ότι ένα κτίριο είναι άδειο από ανθρώπους, όταν εμείς είμεθα εκτός αυτού. 

 Προτρέχω και λέω ότι, επιπολαίως και την σήμερον, αυταπατώμεθα ότι έχομεν ασφαλή πλέον τρόπο να το πιστοποιήσουμε, και ούτως να γελοιοποιήσουμε το νοητικόν πείραμα του Σρέντινγκερ, με την, ίσως νεκρή, ίσως ζώσα, γάτα εντός κυτίου. Οι κάμερες ασφαλείας με τις οποίες μπορούμε να γεμίσουμε το κτίριο, ώστε, κατόπιν της εξόδου μας από αυτό, να αποδεικνύουν την εντός του απουσία ανθρωπίνης οντότητος, έχουν μιαν ελαχίστην χρονοκαθυστέρηση. Εξερχόμενοι του κτιρίου, και αυτομάτως εξαιρούντες τον εαυτό μας από το να είμεθα μια ανθρωπίνη οντότης εντός αυτού, έστω και αν ο εκτός του κτιρίου βοηθός μας μας, ο ελεγκτής του συστήματος ασφαλείας με τις κάμερες, ο έχων την ευθύνην της πιστοποιήσεως, κοιτάζοντας τα μόνιτορ, ή και με βοήθεια κάποιας υπολογιστικής εφαρμογής, μας πει ότι ουδείς είναι πλέον εντός του κτιρίου, το πείραμα είναι άκυρον. Διότι εάν παραλλήλως με εμάς, καθώς ελέγχουμε το κτίριο και καθώς τοποθετούμε τις κάμερες ασφαλείας, κάποιος σουλατσάρει εκεί μέσα, το πράττει αυτό ενόσω το κτίριο δεν θεωρείται άδειο από ανθρώπους. Την στιγμή που, ως επιθεωρητής του κτιρίου, θα βγαίνω ή θα βγαίνεις … (-Τελικά να επιθεωρήσω εγώ ή εσύ; … Κάποιος πρέπει να μείνει στις κάμερες… ΟΚ, ας επιθεωρήσω εγώ.) … τη στιγμή λοιπόν που θα βγαίνεις – συγγνώμη, ξεχάστηκα – τη στιγμή που θα βγαίνω από το κτίριο, ακόμα και αν αυτός που σουλατσάρει εκεί μέσα, ολοένα σουλατσάρει και τον βλέπεις στις κάμερες, δεν θα μπορείς να πεις, να πιστοποιήσεις, βρε αδερφέ, με βεβαιότητα, ότι για όσο διαρκεί αυτή η ελαχίστη χρονοκαθυστέρηση της μετάδοσης του σήματος από τις κάμερες στα μόνιτορ, αυτό το κάθαρμα δεν βρήκε ένα μαγικό τρόπο να εξαφανιστεί και μετά να επανεμφανιστεί. Αφού δεν μπορείς να πιστοποιήσεις με βεβαιότητα το αν εξαφανίστηκε, έστω και για όσο διαρκεί η χρονοκαθυστέρηση, δεν έχει καμία σημασία το να μου πεις ότι το κτίριο τελικά .... δεν είναι άδειο.

αφιερωμένο, όχι στην επικαιρότητα, αλλά στον Γιώργο Σεργάκη που μου θύμισε τον Ζωρζ Μελιές