PERI (SYGXRONOU) POIHTIKHS

Ο θείος μου ο Παύλος ήταν δασύτριχος. Από μικρό παιδί ένιωθα ότι τα όντως όντα έπρεπε να κατηγοριοποιούνται. Οφείλουν, δηλαδή. Μετά άρχισε ένα άλλο μπέρδεμα. Η "οφειλή" και η "ωφέλεια". Έμαθα να ορθογραφώ αυτές τις λέξεις. Επανέρχομαι επαναλαμβάνοντας ότι ο θείος μου ο Παύλος ήταν δασύτριχος. Δεν είναι πλέον. Πέθανε πριν από εφτά χρόνια. Είναι δασύτριχος ως ανάμνηση, όχι ως όντως όν. Αλλά, και τι είναι η ανάμνηση; Από μικρό παιδί ένιωθα ότι άμα δεν ξέρεις κάτι και δεν βρίσκεις λέξεις για να δείξεις ότι το ξέρεις, πρέπει μεν να συνεχίσεις να μιλάς γι’ αυτό, αλλά πρέπει και να φυλάς τα νώτα σου. Κινδυνεύεις από τον ίδιο σου τον εαυτό που θα σε θέσει εν αμφιβολία, προσέτι δε, και κυρίως, κινδυνεύεις από κάποιον με καλυτέραν από σε εμφάνιση λογικής οργανώσεως, όστις θέτων σοι ερωτήματα θα σε κατατροπώσει και μάλιστα ενώπιον κοινού που είναι και το χειρότερο. Διότι ο βίος είναι πάλη. Εξ ου και βιοπάλη. Ο θείος μου ο Παύλος ήταν βιοπαλαιστής, αλλά ήταν και μποξέρ στην κατηγορία πετεινού, όπως έχω ξαναπεί. Κατά κάποιον τρόπο ήταν δηλαδή και σκέτο «παλαιστής». Βιοπαλαιστής πάντως ήταν από τα έντεκά του. Ξεκίνησε από μούτσος και έφτασε λοστρόμος στα πενήντα. Σχεδόν καμία πρόοδος. Ως μποξέρ, που δεν είναι ακριβώς παλαιστής, δεν διέπρεψε, πλην εκείνης της φοράς που ήδη σας έχω διηγηθεί, τότες δηλαδή που πλάκωσε στις μπουνιές κάτι μαχαιροβγάλτες στη γέφυρα του Σαν Φραντζίσκο. Και ερωτώ: δύνασαι αντιγράφοντας τον εαυτό σου να προοδεύσεις;
Δύνασαι. Αν και πολλοί θα σας πουν ότι η τέχνη προχωρά με την εξήγηση. Τι είναι εξήγηση; Θα σας πω. Είναι να παίρνεις π.χ. ένα μέλος παλαιόν του Πέτρου Μπερεκέτου και να το επεκτείνεις ενδοσκοπικά, δηλαδή, διατηρώντας τον σκελετό των φράσεών του, να δημιουργείς ή καλύτερα να φτιάχνεις φράσεις εκ των επί μέρους φράσεων.
Άλλο παράδειγμα:

Σολωμού:

«Έστησε ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη».
Εξήγησις:

Ήτανε βράδυ,
Ένα από τ’ αναπάντεχα τα βράδια του Απρίλη.
Δεν ήταν το στεφάνι που φορούσες στα μαλλιά σου,
Ούτε το ανέκφραστο φιλί,
Που είδα
Να ζωγραφίζεται στα χείλη σου.
Είδα σου λέω, αν το πιστεύεις,
Ξανθά μαλλιά να σέρνουν τον χορό
Και να ανταποκρίνεσαι.
Αυτά, αν και προτιμώ άλλες εκδοχές, πιο γόνιμες (οι γόνιμες εκδοχές αποτελούν ιδίαν κατηγορίαν).

Σκεφτείτε την περίπτωση ακεραίων συνενώσεων:

«Έστησε ο Έρωτας χορό
με τον ξανθόν Απρίλη
και τρωγόπιναν οι φίλοι,
τσιριτρί τσιριτρό».

Σε αυτό το ποίημα συναντώνται τρεις, ουχί δύο, ποιητές. Ο Διονύσιος Σολωμός με τον Ζαχαρία Παπαντωνίου, ως προς τους στίχους και συντρέχει ο Ιωάννης Πολέμης ως προς την στιχοπλοκίαν, ως προς την μετρικήν αν προτιμάτε. Διότι η ομοιοκαταληξία έχει επιτευχθεί να είναι σταυρωτή, ιδιαιτέρως αρεστή στον Πολέμη.

Θα κλείσω με μίαν προσωπική κατάθεση, πιστή αντιγραφή του ποιητικού μου έργου, η οποία ωστόσο είναι σε σταυρωτή ομοιοκαταληξία, την οποίαν θεωρώ προσωπικώς αναστατικήν προοπτικήν της στιχοπλοκίας:

«Όταν μπορούσα,
ήμουν τσοπάνης στο βουνό.
Και τώρα έχω έναν καημό:
Που δεν γαμούσα.»
Η ωφέλεια αυτής της πρακτικής, οφείλω να συμπεράνω, είναι μεγάλη.