East West Celebration

Ένα κομμάτι για τον εορτασμό των 80στών γενεθλίων του δασκάλου μας Θόδωρου Αντωνίου, στις 10 Φλεβάρη 2015.

Το κομμάτι ήταν εμβόλιμο στην συναυλία της Beata Iwona Glinka, της σπουδαίας φλαουτίστας, που παρουσίασε  έργα του Θόδωρου Αντωνίου για σόλο φλάουτο ή με φλάουτο και άλλους συνδυασμούς. Στην ενορχήστρωση του κομματιού φρόντισα να συμπεριλάβω όλους τους μουσικούς που θα εμφανίζονταν εκείνη τη βραδιά, σύμφωνα με την παρότρυνση της Ιβόνας που είχε την ιδέα αυτού του κομματιού και μου έκανε την τιμή να μου προτείνει να το γράψω. Η παρουσίασή του είχε αρχικά σχεδιαστεί ως έκπληξη, όμως η έκπληξη ακυρώθηκε από το γεγονός κατά το οποίο ο δαίμων της πάντα ακριβούς διαμόρφωσης των ενημερωτικών φυλλαδίων και των αφισών της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών έδρασε προαναγγέλοντάς το. Δεν πειράζει - καλή καρδιά... το διασκεδάσαμε έτσι κι αλλιώς.

Ζητώ συγγνώμη από όποιον προσέξει ότι στους τίτλους του βίντεο το Goethe έχει γραφτεί Goete.

Αυτό ήταν το σημείωμά μου για το έργο στο πρόγραμμα:

EAST WEST CELEBRATION

Το έργο από τον τίτλο κιόλας ξεκινά ως μια αναφορά στην γραφή του δασκάλου μου, συνεχίζει με ένα δημοτικής υφής ευχετήριο τραγούδι και κλείνει με απόηχους της αρχής. Γράφτηκε με προτροπή της φίλης μου, της σπουδαίας φλαουτίστας Μπέατας Ιβόνας Γκλίνκα, για να παιχτεί ως έκπληξη στην συναυλία της που διοργανώνει η ΕΕΜ ανήμερα στα 80στα γενέθλια του Θόδωρου Αντωνίου. Βεβαίως, καθώς διαβάζετε αυτό το σημείωμα, κατανοείτε ότι η έκπληξη εξανεμίστηκε χάριν ενός ακριβούς εντύπου προγράμματος, ωστόσο η χειρονομία παραμένει και αποτελεί ελάχιστη πράξη ευγνωμοσύνης για τον ακαδημαϊκό, τον πρόεδρο της ΕΕΜ, τον σπουδαίο μαέστρο και συνθέτη και πάνω απ’ όλα αγαπημένο μας δάσκαλο που εδώ και 40 χρόνια με την προσωπική του δράση κατόρθωσε να αναπληρώσει κενά της εγχώριας μουσικής παιδείας, δημιουργώντας μιαν άτυπη μουσική ακαδημία, αναπτύσσοντας ένα δίκτυο συναυλιακών χώρων, προσελκύοντας εκλεκτούς μουσικούς στο Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής, γνωρίζοντάς μας όλα τα σημαντικά έργα του σύγχρονου ρεπερτορίου μέσα από τις ερμηνείες του και τις συναυλίες που οργανώνει, και αναθρέφοντας μια γενιά νέων συνθετών, φροντίζοντας παράλληλα να παρουσιάζει με τον αρτιότερο δυνατό τρόπο τα έργα τους και να τους μεταλαμπαδεύει ήθος.

Και αυτή ήταν η κριτική του πολύτιμου παρευρισκομένου για να συνεορτάσει Γιώργου Λεωτσάκου - παραθέτω το σχετικό με το έργο μου απόσπασμα από το Critics' Point και την κριτική του με τίτλο: 

Θόδωρος Ἀντωνίου, ἐτῶν 80: νὰ τὰ χιλιάσει! Ἔργα του γιὰ φλάουτο & 6 Νέοι Συνθέτες

7. ΧΑΤΖΗΜΙΧΕΛΑΚΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ (γ. 1959): East West Celebration ἤγουν Ἀνατολιτικοδυτικὸς Πανηγυρισµός (2014), γιὰ φλάουτο, ὄµποε. κιθάρα, πιάνο, κρουστά (Μαξίµ Μανκόβσκι) βιόλα καὶ µεσόφωνο (Συγγενιώτου) ἀφιέρωµα τοῦ συνθέτου στὸ Θόδωρο Ἀντωνίου γιὰ τὰ 80ά του γενέθλια... Ἕνα δίπτυχο: α´µέρος, ὀνειρικὸ παιχνίδι ἠχοχρωµάτων, β´ µέρος, τονικότατο, ρυθµικότατο, φολκλορίζον µὲ εὔστοχη ὅµως κατακλεῖδα ὑποµνήσεις τοῦ α´ µέρους. Μὲ ἔκδηλη τὴν ἄµεσα ἀναγνωρίσιµη γραφὴ τοῦ ἀγαπητοῦ Χατζηµιχελάκη ὑπῆρξε γευστικότατη... ἠχητικὴ τούρτα γενεθλίων. 

4 Μικροτονικές Σπουδές για πιάνο

Το μικρό αυτό έργο το έγραψα το 2011.
Για να παιχτούν αυτές οι σπουδές θα πρέπει το πιάνο να "υποστεί" ένα ειδικό κούρδισμα. Δεδομένου ότι μια συναυλία δεν μπορεί να διαρκεί μόνο 4 λεπτά και κάτι, όσο δηλαδή διαρκούν αυτές οι σπουδές, θα πρέπει η αίθουσα να διαθέτει 2 πιάνα, έτσι ώστε το ένα να κουρδιστεί κατάλληλα μόνο και μόνο για την παρουσίαση αυτών των κομματιών. Μέχρι λοιπόν οι συνθήκες, οι οικονομικές μου, να επιτρέψουν κάτι τέτοιο, ας αρκεστούμε σε αυτή την μακέτα που μας προσφέρει ένα VST πιάνο το οποίο έχει μικροκουρδιστεί με το δωρεάν πρόγραμμα Scala. 

Ρευστό (FLUID) πιάνο

Με ενημέρωσε γι' αυτό η φίλη μου Α.Μ., κιθαρίστρια, λάτρης κάθε γοητευτικού παλαιού και κάθε περίεργου καινούργιου.

 Ο Ιωάννης Σεβαστιανός Μπαχ  με το έργο του "Το Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλον" είχε επιχαρεί του μεγάλου επιτεύγματος να κουρδιστούν επιτέλους τα πληκτροφόρα με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει την ισότιμη μεταχείριση κάθε πλήκτρου τους. Όπως κάθε μεγάλο επίτευγμα, έτσι και ο Συγκερασμός απέκτησε φίλους και εχθρούς. Και όπως επίσης συμβαίνει με κάθε επίτευγμα, αγκαλιάστηκε από την πράξη ως θεωρία και μισήθηκε από την θεωρία ως πράξη.

Αν δεν είχε πραγματοποιηθεί η Διεθνής Έκθεση των Παρισίων του  1900 (της οποίας εν Αθήναις ως κειμήλιο στέκει ο Άγιος Σώστης στην οδό Συγγρού, διατελέσας τότε εκεί ελληνικόν ναόμορφον περίπτερον), ίσως ο Ντεμπυσύ να μην είχε ακούσει τα εξ Άπω Ανατολής γκαμελάν που του ενέπνευσαν τις εξατονικές κλίμακές του, και η Δύση να μην είχε εμπεδώσει συν τω χρόνω έναν κάποιου είδους σεβασμό για την Μουσική Ανατολή. Εκεί στην Έκθεση εκ των αποικιών προσεκλήθησαν σχεδόν δι' απαγωγής μουσικοί, και οι ευρωπαίοι λάτρεις κάθε γοητευτικού παλαιού αυτό που άκουσαν εκεί το έσπειραν ως περίεργο καινούργιο που σύντομα έγινε ντεμοντέ, αλλά έκτοτε ανά περιόδους  επανενθρονίζεται και εκπίπτει, όρα προ εικοσαετίας Έθνικ.

Το Fluid Piano ανήκει στα κατασκευάσματα αυτά που αναζητούν ως δυνατότητα αυτό που στην εποχή του Μπαχ τα πληκτροφόρα προσπάθησαν να αποτινάξουν ως ζυγό: την αρμονική-πολυφωνική και εν πολλοίς αισθητική εξάρτηση της Μουσικής από την ποικιλία βηματικών διαστημάτων. Όσοι μεγαλοσχήμονες ανατολίται θεωρητικοί υπερφιάλως υπερηφανεύονται επιδεικνύοντας ένα πλήθος (κατά την άποψή τους) μαθηματικών λόγων που αντιπροσωπεύουν την πάλαι ποτέ ποδοπατημένη από τον Συγκερασμό ποικιλία των διαστημάτων της Ανατολικής Μουσικής, δεν έχουν παρά να διαβάσουν την Αρμονική Πραγματεία του Ραμώ (Traite de l'Harmonie) όπου θα βρεθούν αντιμέτωποι με ορδές κλασμάτων που αναφέρονται σε μουσικά διαστήματα.

Δεν είναι παράξενο λοιπόν που (λόγω των δύο προηγουμένων παραγράφων) το Fluid Piano κατασκευάζεται στην Δύση και όχι στη Ανατολή (στην καθ' ημάς Ανατολή αξιοσημείωτη ανάλογη προσπάθεια είναι το Ιωακείμιον Ψαλτήριον της Επιτροπής του 1881 και αργότερα το Παναρμόνιον του Κωνσταντίνου Ψάχου, βλέπε σχετικό κείμενο του μουσικολόγου Θωμά Αποστολόπουλου).

Το Fluid Piano έχει ζεύγη χορδών για κάθε νότα, ούτως ώστε οι δύο χορδές να χρησιμεύσουν ως ράγες πάνω στις οποίες σέρνεται ο μεταβολέας. Αυτό το αποχωρίζει από την γνωστή ηχητική του γνωστού πιάνου. Οπότε δεν μιλάμε από ηχοχρωματικής απόψεως για πιάνο, αλλά για έγχορδο πληκτροφόρο απλώς. Διατηρούνται ωστόσο οι δυνατότητες του πιάνου που σχετίζονται με τα πεντάλ. Πολύ έξυπνη κατασκευή και με ηχοχρωματικό ενδιαφέρον, αλλά δεν μπορείς να ελπίζεις ότι στο πιάνο αυτό θα παίξεις πχ Σοπέν και θα το απολαύσεις ηχοχρωματικά τουλάχιστον με τον παραδοσιακό τρόπο – οπότε δεν πρόκειται για ένα πιάνο πολλαπλών χρήσεων, αλλά για μια ειδική κατασκευή. Και πάντα το πρόβλημα αυτών των κατασκευών είναι ότι δεν γράφονται έργα γι’ αυτές ικανά στον αριθμό (ίσως και στην ποιότητα), οπότε δεν διαδίδονται στην αγορά, με αποτέλεσμα να έρχονται και να παρέρχονται, παραμένοντας στο επίπεδο της ευρεσιτεχνίας. Η αλήθεια είναι ότι πέρα από την αναφορά τους σε μουσικές παραδόσεις ανατολικές, των οποίων μάλιστα το εύρος και την λειτουργία δεν έχει ακόμα πλήρως αφομοιώσει η Δύση, δεν έχει αναπτυχθεί μια θεωρία και μια αισθητική πολυφωνική που να αξιοποιεί τις δυνατότητες που παρέχει μια τέτοια κατασκευή με όρους πάντα Δυτικού Μουσικού Πολιτισμού. Από την άλλη τα ηλεκτρονικά Virtual Instruments που χρησιμοποιούνται σε μορφή software, μέσω της συνεχώς αυξανόμενης δύναμης των ηλεκτρονικών υπολογιστών, παρέχουν την δυνατότητα κάθε μικροτονικού πειραματισμού προσομοιώνοντας τις δυνατότητες του Fluid piano ανέξοδα, με προσιτό τρόπο (και πάντα ψηφιοποιημένο άρα επακριβώς επαναλήψιμο). 

Κι' όμως, αν κάποιος μου χάριζε ένα Fluid Piano θα έγραφα πολλά έργα με και για αυτό.

Η δεύτερη Λειτουργία του Μότσαρτ

  Ο Μότσαρτ γεννήθηκε το 1756 ... Την συνέθεσε 12 ετών, και μάλιστα αφού ήδη το ίδιο έτος είχε γράψει την Missa brevis (σύντομη λειτουργία) σε Σολ μείζονα. Σαν τον δωδεκαετή Ιησού στον Ναό....

Στην δεύτερη αυτή λειτουργία ένα παιδί-Θεός συνομιλεί με ένα Θεό-παιδί, ή μάλλον με έναν Θεό που, αφού τον ατενίσει στην αρχή του έργου όπως του τον περιγράφουν, τον μεταμορφώνει σε παιδί. Και στη συνέχεια του έργου  είναι η φιλική εξοικείωση  που του αποκαλύπτει  ότι παίζει με κάποιον βολικό κύριο μεγαλύτερό του, όπως συμβαίνει πολλές φορές στα παιδιά όταν συναντούν έναν προσηνή παππούλη  να τον νομίζουν στην αρχή συνομήλικό τους, μετά.... είναι η αφή ... το δέρμα που όλα τα προδίδει. Δακρύζει μάλιστα όταν βλέπει τις παλιές πληγές του στο Crucifixus. Αλλά στη συνέχεια η χαρά της γνωριμίας επικρατεί. Άλλωστε ο Θεός ως Χριστός σταυρώθηκε .... μπορούμε να παίξουμε με το περιστέρι, το Άγιο Πνεύμα, ή να χαρούμε που ανήκουμε στην Εκκλησία, νοητή περισσότερο ως ένα απλόχωρο μέρος με ωραία διακόσμηση.... Και μετά καθώς φτάνει η ώρα να αποχωριστεί αυτόν τον συμπαθητικό φίλο, αναλογίζεται το πόσο ωραία πέρασε και πόσο ωραία θα περάσει στο μέλλον μαζί του ... αχ αυτός ο γλυκός παππούλης να μην πεθάνει .... (πόσο μοιάζει η μελωδία της αρχής του Agnus Dei με το Lacrimosa από το Requiem ....)

Χειμαδιά

Μεταξύ Αμφιλοχίας και Αγρινίου, Οκτώβρης 2014

ESPERINON-ANATOLIKON το βίντεο της περσινής παράστασης

Έχω γράψει για την παράσταση εδώ
Ξεκινάει με το δικό μου μουσικό κομμάτι. Τελειώνει με το κομμάτι του Peter Verdonck.
Ευπρόσδεκτος ένας απρόσκλητος με κιθάρα, που η συμμετοχή του δεν προβλεπόταν στην παράσταση, ωστόσο όπως πληροφορήθηκα, είναι τακτικός "απρόβλεπτος" θαμών και μάλιστα παρεμβατικός σε διάφορα πολιτιστικά δρώμενα της Αμβέρσας....

ΧΕΙΜΩΝ

Πειραιάς, Άγιος Νείλος, Χειμώνας 2014

Ο [παράξενος] Voyager

Θα θυμάστε ίσως ότι στην αποστολή του Voyager (μπουκάλα στον συμπαντικό ωκεανό) υπήρχε μέσα στο διαστημόπλοιο και ένα δισκάκι με Ήχο από τη Γη. Εδώ είναι τα περιεχόμενά του

Το πλέον διαφημισμένο από αυτά τα περιεχόμενα είναι το 1ο μέρος από το 2ο Βραδεμβούργιο Κοντσέρτο του Μπαχ. Η ηχογράφηση που συμπεριέλαβαν οι Νασαίοι ήταν με τον Ρίχτερ (μαέστρο) και να ένα βίντεο όχι της ηχογράφησης αλλά έτσι ήταν και η ηχογράφηση ως ακρόαμα: https://www.youtube.com/watch?v=QSgkeOwTVx8

Ωστόσο από το 1977 που εκτοξεύτηκε το Voyager (το 2012 εγκατέλειψε το ηλιακό μας σύστημα) η αντίληψη για το Μπαρόκ εξελίχθηκε. Ακούστε λοιπόν την σημερινή εκδοχή για το 2ο Βραδεμβούργιο Κοντσέρτο (Μπαρόκ Ορχήστρα του Φράυμπουργκ). Άσε που βλέποντας και ακούγοντας το βίντεο με τον Καρλ Ρίχτερ πολλάκις απορώ για το αν όντως έτσι ήταν κάποτε η ανθρωπότης, λες και δεν ήμουν τότε 18 χρονών φρικιό...

https://www.youtube.com/watch?v=3HSRIDtwsfM

Εδώ όλο το διάρκειας 5 και πλέον ωρών ηχητικό περιεχόμενο του δισκακίου του Voyager (ο μόνος δίσκος που με ένα και μόνον αντίτυπο κατάφερε να γίνει χρυσός).

https://www.youtube.com/watch?v=ELnn9V01EiI

 Πάντα επιχαίρω της φαντασίωσης κατά την οποίαν ένα τεράστιο κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσίν μας αεριώδες ερπετό με 62,53 πόδια, 243/256 φτερά και 43,25 ^ ν-1.52 κεφάλια, ιθαγενές ενός αδελφού μακρινού,  μέλλοντος να εποικιστεί, πλανήτη, να συνθλίβει το ενοχλητικό σκουπιδάκι Voyager που παρ' ολίγον να του μπει στο 25ο του μάτι. Ωστόσο ας μην ξεχνάμε (ως μέτρον της πνευματικής καταγωγής μας οι παλαιότεροι) ότι του Voyager είχε προηγηθεί ο Παράξενος Ταξιδιώτης: