Τα ευζωνάκια

"Τα Ευζωνάκια", ένα πολυδιδαγμένο σχολικό τραγούδι που οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι δημοτικό - παραπλανά ο καλαματιανός ρυθμός του, και το δημώδες ύφος της μελωδίας του. Ωστόσο, πρόκειται για ένα τραγούδι του Γεωργίου Λαμπελέτ σε ποίηση Ζαχαρία Παπαντωνίου, που συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή 16 σχολικών τραγουδιών  "Τα χελιδόνια" από την έκδοση του 1920 των Εκδόσεων της Βιβλιοθήκης του Εκπαιδευτικού Ομίλου.

Να λοιπόν,  πού με οδήγησε η αναδίφηση, με αφορμή τα όσα αναφέρω στην προηγούμενη ανάρτησή μου, εξ αφορμής δύο αναρτήσεων του Δημήτρη Συκιά.

Σε κάποιες περιπτώσεις το τραγούδι, εκ προφορικής παραδόσεως,  διδάσκεται με τους εξής αρχικούς στίχους (α' στροφή):

Στην Άγια Σοφιά αγνάντια

βλέπω τα ευζωνάκια.

Μες στο αίμα βουτηγμένα

τα ευζωνάκια τα καημένα.
.......................................

Ο αυθεντικός όμως στίχος του Παπαντωνίου είναι "μες στους ήλιους μαυρισμένα" ...

Σε άλλες περιπτώσεις, στίχοι των στροφών αναμειγνύονται και το ποίημα συμπυκνώνεται... Παραθέτω το αυθεντικό ποίημα (δεξιά εικόνα). Διάφορες βιντεοσκοπημένες ερμηνείες του τραγουδιού μπορείτε να βρείτε στο YouTube, γράφοντας στην αναζήτηση "Τα ευζωνάκια".

Ιδού και η μελοποίηση του Λαμπελέτ:

Προβλήματα πιστοποίησης

Μέχρι πρότινος, δεν υπήρχε τρόπος να πεις με βεβαιότητα ότι ένα κτίριο είναι άδειο από ανθρώπους. Θα έπρεπε να μπεις μέσα να το επιθεωρήσεις εξονυχιστικά, οπότε, κατά την ώρα της επιθεωρήσεως, τουλάχιστον ένας άνθρωπος, εσύ, ήταν μέσα. 

Όταν, κατόπιν της εξονυχιστικής – φρίκη βασανιστηρίων μου φέρνει η λέξη – λεπτομερούς καλύτερα, επιθεωρήσεως, ακόμα κι αν σταδιακώς, είχες ασφαλίσει κάθε πόρτα, κάθε επιμέρους επιθεωρημένου τμήματος του κτιρίου, και όταν πια είχες κλείσει πίσω σου και την εξώπορτα, ουδείς πιστοποιητής μπορούσε να αναλάβει την ευθύνην τής πιστοποιήσεως ότι εν τω μεταξύ, από κάπου, άγνωστο πώς, δεν έχει χωθεί κρυφά κάποιος, παρεισφρήσει που λεν, γνωστός ή άγνωστος ολίγην σημασία έχει, ακόμα κι αν λάδωσε κάποιον απ’ τους φρουρούς, ένας σε κάθε μπαλκονόπορτα, η αμοιβή των οποίων εκαλύφθη είτε με χορηγίες, είτε από κάποιον κρατικόν κορβανά, οι δε φρουροί – λεπτομέρεια – χάριν της επιστημονικότητος του πειράματος, απεχώρησαν όχι από το εσωτερικόν κύριον κλιμακοστάσιον, αλλά οι περισσότεροι από την εξωτερικήν σκάλα κινδύνου, ενώ άλλοι πιο τολμηροί πηδήξαν στον ακάλυπτο, δίκην αλεξιπτώτου κρατώντας τις ομπρέλες τους. 

Όπως δεν έχει σημασία, αν υπερβατικά όντα, ή και εξωγήινοι σουλατσάρουν εκεί μέσα από κτίσεώς του, προερχόμενοι από διαστάσεις και κόσμους ακόμα αγνώστους – εμάς, μας ενδιαφέρει, στην μέχρι πρότινος εποχή – μην ξεχνιόμαστε – ένας τρόπος πιστοποιήσεως ότι ένα κτίριο είναι άδειο από ανθρώπους, όταν εμείς είμεθα εκτός αυτού. 

 Προτρέχω και λέω ότι, επιπολαίως και την σήμερον, αυταπατώμεθα ότι έχομεν ασφαλή πλέον τρόπο να το πιστοποιήσουμε, και ούτως να γελοιοποιήσουμε το νοητικόν πείραμα του Σρέντινγκερ, με την, ίσως νεκρή, ίσως ζώσα, γάτα εντός κυτίου. Οι κάμερες ασφαλείας με τις οποίες μπορούμε να γεμίσουμε το κτίριο, ώστε, κατόπιν της εξόδου μας από αυτό, να αποδεικνύουν την εντός του απουσία ανθρωπίνης οντότητος, έχουν μιαν ελαχίστην χρονοκαθυστέρηση. Εξερχόμενοι του κτιρίου, και αυτομάτως εξαιρούντες τον εαυτό μας από το να είμεθα μια ανθρωπίνη οντότης εντός αυτού, έστω και αν ο εκτός του κτιρίου βοηθός μας μας, ο ελεγκτής του συστήματος ασφαλείας με τις κάμερες, ο έχων την ευθύνην της πιστοποιήσεως, κοιτάζοντας τα μόνιτορ, ή και με βοήθεια κάποιας υπολογιστικής εφαρμογής, μας πει ότι ουδείς είναι πλέον εντός του κτιρίου, το πείραμα είναι άκυρον. Διότι εάν παραλλήλως με εμάς, καθώς ελέγχουμε το κτίριο και καθώς τοποθετούμε τις κάμερες ασφαλείας, κάποιος σουλατσάρει εκεί μέσα, το πράττει αυτό ενόσω το κτίριο δεν θεωρείται άδειο από ανθρώπους. Την στιγμή που, ως επιθεωρητής του κτιρίου, θα βγαίνω ή θα βγαίνεις … (-Τελικά να επιθεωρήσω εγώ ή εσύ; … Κάποιος πρέπει να μείνει στις κάμερες… ΟΚ, ας επιθεωρήσω εγώ.) … τη στιγμή λοιπόν που θα βγαίνεις – συγγνώμη, ξεχάστηκα – τη στιγμή που θα βγαίνω από το κτίριο, ακόμα και αν αυτός που σουλατσάρει εκεί μέσα, ολοένα σουλατσάρει και τον βλέπεις στις κάμερες, δεν θα μπορείς να πεις, να πιστοποιήσεις, βρε αδερφέ, με βεβαιότητα, ότι για όσο διαρκεί αυτή η ελαχίστη χρονοκαθυστέρηση της μετάδοσης του σήματος από τις κάμερες στα μόνιτορ, αυτό το κάθαρμα δεν βρήκε ένα μαγικό τρόπο να εξαφανιστεί και μετά να επανεμφανιστεί. Αφού δεν μπορείς να πιστοποιήσεις με βεβαιότητα το αν εξαφανίστηκε, έστω και για όσο διαρκεί η χρονοκαθυστέρηση, δεν έχει καμία σημασία το να μου πεις ότι το κτίριο τελικά .... δεν είναι άδειο.

αφιερωμένο, όχι στην επικαιρότητα, αλλά στον Γιώργο Σεργάκη που μου θύμισε τον Ζωρζ Μελιές

Πρόγραμμα Μουσικής Σημειογραφίας που τραγουδάει τους στίχους ... κανονικά (όχι ααα οοο)

Πριν από μία εβδομάδα, μια εξέχουσα απόφοιτος του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης, της τάξης Αντίστιξης,  η Ν.Σ.Σ., με ρώτησε για το αν υπάρχει  VST instrument, που να μπορεί σε συνδυασμό με κάποιο από τα γνωστά προγράμματα σημειογραφίας (Finale, Sibelius ... το δωρεάν MuseScore κακώς το περιφρονείτε) να τραγουδάει τους στίχους, έχοντας υπ' όψιν της να πάρει μιαν ιδέα τού πώς ακούγονται το Μοτέτο και το θέμα 8φωνης Χορωδίας που είχε γράψει στις πτυχιακές εξετάσεις της.

Αρχικά το μυαλό μου πήγε στο άκρως επιθυμητό αλλά και για την τιμή του άκρως απαγορευτικό VST, το EastWest Symphonic Choirs  στο οποίο σας παραπέμπω για να .... θαμπωθείτε ακούγοντας τα audio demos του και για να το χαζέψετε γενικώς. Πανάκριβο, αξίζει τα λεφτά του, αλλά, αλλά, αλλά ...

α) Δεν έχει αυτονομία σημειογραφική, δεν είναι πρόγραμμα σημειογραφίας, είναι μόνο ... virtual χορωδία - χρειάζεται "πλάι του" ένα πρόγραμμα μουσικής σημειογραφίας ή ένα πρόγραμμα DAW όπως π.χ. το Cubase (διότι επίσης περιφρονείτε το δωρεάν LMMS).
β) Δεν είναι τόσο απλό στην χρήση του, ούτε τόσο άμεσο όσο θα περιμένατε. Δεν τραγουδάει μόλις περάσετε στο πρόγραμμα μουσικής σημειογραφίας τα lyrics.  Χρειάζεται αρκετός προγραμματισμός για να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
γ) Πιο χρήσιμο στις μέρες μας είναι το πετρέλαιο θέρμανσης....

Παρόμοια με το EastWest Symphonic Choirs υπάρχουν και άλλα εξίσου ακριβά VST. Γκουγκλάρετε και ... ευρήσεται - επιφυλάσσομαι)
Να όμως που στο διαδικτυακό σύμπαν υπάρχει πρόνοια και για τον φτωχό:

Σε δεύτερο χρόνο λοιπόν, θυμήθηκα ένα αξιοπρόσεχτο πρόγραμμα το οποίο, τότε στην δεκαετία του 1980 που οι υπολογιστές είχαν RAM 64k (ο θρυλικός COMMODORE 64), αν ως μαθητής αντίστιξης το είχα στην διάθεσή μου, μάλλον θα είχα πάει στο τρελάδικο από το πολιτισμικό σοκ, ή και θα ανέβαλα τις πτυχιακές μου καθότι, επιρρεπής στο να κολυμπάω σε κάθε χασομέρι, θα είχα ξεκινήσει να φτιάχνω με αυτό διάφορα καλαμπούρια.

Πρόκειται για το Melody Assistant , ένα φθηνό προγραμματάκι (30 €) που κυκλοφορεί από τις αρχές της [νέας] χιλιετηρίδος (μην πάει το μυαλό σας στην εποχή της μάχης του Μάτζικερτ), και το οποίο συνοδεύεται από το ενσωματωμένο σε αυτό Virtual Singer  (+20€) τα οποία εν συνδυασμώ .... ΝΑΙ !!! .... τραγουδούν τους στίχους και μάλιστα σε διάφορες γλώσσες μεταξύ των οποίων και ... ΕΛΛΗΝΙΚΑ!!! (ολίγον προς το στυλ Τόνι Πινέλι)

Η δοκιμαστική έκδοσή του είναι δωρεάν χωρίς χρονικό περιορισμό.

Απλώς γράφεις τις νοτίτσες σου. Μετά από κάτω περνάς τους στίχους στην γλώσσα που θέλεις. Ενεργοποιείς το Virtual Singer, επιλέγεις την γλώσσα των τραγουδιστών σου, την θέση τους στην σκηνή (!), βάζεις και λίγο βαθάκι (πάντα μέσα από το ίδιο πρόγραμμα).... και ακούς αυτό (μην παραλείψετε να μεγεθύνετε το παράθυρο του βίντεο για να δείτε όλη την πλατφόρμα του προγράμματος):

Παράδειγμα 1 ΛΑΤΙΝΙΚΑ

Παράδειγμα 2 ΕΛΛΗΝΙΚΑ

                                             

Μηχανές υπολογισμού και διερεύνησης μουσικών διαστημάτων

Frequency to Musical Note Converter

Το οφείλουμε στο UNSW, Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ, και ειδικότερα στον Andrew Botros.

Το εργαλείο αυτό βοηθά στο να "μεταφραστεί" μια δεδομένη συχνότητα σε νότα. Πχ βάζοντας στο κουτάκι τον αριθμό 325, ο διερευνητής μας πληροφορεί ότι πρόκειται για το Ε4 (μι της πρώτης γραμμής στο κλειδί του σολ) χαμηλότερο κατά 24 cents (24/100 του ημιτονίου - η οκτάβα διαιρείται σε 1200 cents, 100 για κάθε ένα από τα συγκερασμένα 12 ημιτόνια που την απαρτίζουν). Ο υπολογισμός γίνεται με δεδομένο ότι το A4 (λα του 2ου διαστήματος στο κλειδί του σολ) αντιστοιχεί στη συχνότητα 440Hz.

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο και για τον υπολογισμό ενός διαστήματος εκπεφρασμένου σε μαθηματικό λόγο. πχ το διάστημα του ελάσσονος τόνου, όπως ορίζεται στο ΜΕΓΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΝ του Χρυσάνθου: 12/11

• Μετατρέπουμε με μία απλή διαίρεση τον κλασματικό 12/11 σε δεκαδικό: = 1,090909091
• Πολλαπλασιάζουμε το 440 που αντιστοιχεί στο A4 με τον δεκαδικό που αντιστοιχεί στο 12/11.
• Παίρνουμε αποτέλεσμα 480.
• Εισάγουμε το 480 στον Frequency to Musical Note Converter και μας πληροφορεί ότι αντιστοιχεί σε ένα "Β4 minus 49 cents" δηλαδή σε ένα Σι αμέσως υψηλότερο από το A4 (Λα4) 440Hz χαμηλότερο κατά 49 cents.

Δεδομένου ότι το Σι4 απέχει από το Λα4 κατά 2 ημιτόνια, δηλαδή 200 cents στο συγκερασμένο σύστημα, το διάστημα 12/11 αντιστοιχεί σε
200 - 49 = 151 cents.

Όμως, ένα πολύ καλύτερο εργαλείο για τον υπολογισμό διατημάτων/λόγων και για πολλούς άλλους σχετικούς υπολογισμούς είναι το Interval Conversion. Του βγάζω το καπέλο!!!

Πριν ξεκινήσουμε να δούμε τα πόσα χρήσιμα κάνει για μας, γλιτώνοντας μας πολύ χρόνο, ας πάμε να δούμε ολίγα περί συγκερασμού, και συγκεκριμένα περί ισοσυγκερασμού, όπως παρουσιάζονται στο Interval Conversion. Φυσικά, όσοι γνωρίζουν το θέμα, μπορούν να παρακάμψουν.

Στον πίνακα αυτόν μπορούμε να δούμε τα 12 συγκερασμένα διαστήματα που σχηματίζονται μέσα στην έκταση μιας  οκτάβας, σε αντιστοιχία με τους δεκαδικούς που εκφράζουν το συχνοτικό τους μέγεθος, καθώς και το μέγεθός τους μετρημένο σε cents. Όλα αυτά τα διαστήματα σχηματίζονται με βάση το μικρότερο από αυτά, το συγκερασμένο ημιτόνιο που αντιστοιχεί σε 100 cents. Μην σας φοβίζουν οι όροι, συγκερασμός, συγκερασμένο κλπ, διότι θα τους εξηγήσουμε πιο κάτω. Για την ώρα παρατηρείστε την "παρέλαση" των 12 διαστημάτων.

Δείτε και έναν παραστατικότατο πίνακα με τις νότες πάνω στο πιάνο και τις αντίστοιχες συχνότητές τους στο συγκερασμένο σύστημα:

Η κρίσιμη ερώτηση: Τι εννοεί ο ποιητής;

Απόδοση: Σε μερικούς αρέσει να μας λένε ότι το να αποκαλούμε μια συγκερασμένη 5η "τέλεια"  είναι μια λανθασμένη χρήση τού όρου και ότι τέλεια διαστήματα είναι μόνον αυτά που αποδίδονται με γνήσια κλάσματα (ακεραίων).

Τι συμβαίνει. Τα μουσικά διαστήματα, όπως μας έρχονται από την πυθαγορική παράδοση, αποδίδονται με μαθηματικούς λόγους, ως κλάσματα ακεραίων. Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τις κλασματικές αποδόσεις των διαστημάτων (στη στήλη Just intonation interval). Τα διαστήματα που εκράζονται με λόγους έχουμε συνηθίσει να τα λέμε φυσικά.

Η οκτάβα πχ αποδίδεται από το κλάσμα 2/1. Αυτό σημαίνει ότι το Ντο5 θα έχει διπλάσια συχνότητα από το Ντο4 που βρίσκεται μια οκτάβα κάτω του. Ο ήχος είναι κύμα, το γνωρίζετε, και κάθε ήχος έχει μία θεμελιώδη συχνότητα που καθορίζεται από την συχνότητα του κυματισμού του, πχ ο ήχος του Λα του 2ου διαστήματος μέσα στο πεντάγραμμο "κυματίζει" 440 φορές μέσα σε ένα δευτερόλεπτο. Το Ντο6 κατά συνέπεια θα έχει 4πλάσια συχνότητα από το Ντο4. Το φυσικό ημιτόνιο εκφράζεται από το κλάσμα 16/15. Μια μείζων "φυσική" κλίμακα απαρτίζεται από τόνο μείζονα 9/8, τόνο ελάσσονα 10/9, φυσικό ημιτόνιο 16/15, τόνο μείζονα 9/8, τόνο μείζονα 9/8, τόνο ελάσονα 10/9 και φυσικό ημιτόνιο 16/15. Όλα αυτά τα 7 κλάσματα, αν πολλαπλασιαστούν μεταξύ τους μας κάνουν 2/1, μια οκτάβα δηλαδή, επειδή η "φαινομενική άθροιση" των διαστημάτων γίνεται με πολλαπλασιασμό των λόγων τους .... σκεφτείτε το, έτσι είναι (θυμηθείτε τις οκτάβες του Ντο, πιο πάνω).

Για δοκιμάστε να πολλαπλασιάσετε μεταξύ τους 12 φυσικά ημιτόνια. 16/15 στην δωδεκάτη δηλαδή. Ή 6 μείζονες τόνους. Ή 6 ελάσσονες. Κανένα από αυτά τα γινόμενα δεν ισούνται με 2/1=2 Αυτό σημαίνει ότι καμία από αυτές τις δομικές υπομονάδες της "φυσικής" κλίμακας δεν μπορεί να γίνει ο αποκλειστικός δομικός λίθος της. Αλλά και από την άλλη πλευρά να το δούμε, είναι αδύνατον η "12ης τάξεως ρίζα του 2" να εκφραστεί με λόγο ακεραίων, εφόσον είναι άρρητος αριθμός. (Γιατί "12ης τάξεως ρίζα του 2"; Μα αυτός είναι ο μόνος αριθμός που αν πολλαπλασιαστεί 12 φορές με τον εαυτό του μας δίνει αποτέλεσμα 2 = 2/1 που εκπροσωπεί την οκτάβα). Ε, και λοιπόν πού είναι το πρόβλημα; Δεν μπορούμε να αρκεστούμε σε "φυσικές" μορφές κλιμάκων, αρμόζοντας 7  λόγους ακεραίων που θα μας δίνουν αποτέλεσμα 2; Ναι, αν τραγουδάμε, ή αν παίζουμε άταστα όργανα, ή και πνευστά ακόμα. "Κουρδίζουμε" με το εκπαιδευμένο αυτί μας. Όμως τι γίνεται με ένα πληκτροφόρο; Ή με ένα όργανο με τάστα;

Αν φτιάξουμε την μείζονα κλίμακα από το πλήκτρο Ντο, τότε η συχνότητα της ΙΙ βαθμίδας της, του Ρε, θα πρέπει να έχει τιμή 9/8 της συχνότητας Ντο, και το Μι (η ΙΙΙ βαθμίδα) 9/8 x 10/9. Αν φτιάξουμε  ίδιας δομής κλίμακα από τη νότα Ρε, τότε το Μι θα πρέπει να έχει συχνότητα 9/8 της συχνότητας του Ρε. Δηλαδή θα πρέπει -μέχρι στιγμής- να έχουμε 2 Μι. Ένα ως σωστή "φυσική" ΙΙΙ βαθμίδα του Ντο, και ένα ως ΙΙ βαθμίδα (πάντα φυσική) του Ρε. Χάος. Δεν αρκούν 12 μόνον πλήκτρα για μία οκτάβα. Θεωρητικά μάλιστα, χρειαζόμαστε άπειρα πλήκτρα, αφού πάντα θα αναφύεται μία καινούργια αφετηρία για να σχηματιστεί πάνω της μία κλίμακα ... σκεφτείτε το. Εδώ, λοιπόν χρειάστηκε ο συγκερασμός. Όλα τα "φυσικά" διαστήματα πλην της 8ας καταργούνται και παραδίδουμε την "οικονομία" των πληκτροφόρων στους άρρητους αριθμούς. Θεωρούμε το ημιτόνιο, ως διάστημα που εκφράζεται από τον άρρητο "12ης τάξεως ρίζα του 2" και όλα τα άλλα διαστήματα ως δυνάμεις αυτού του αριθμού. Αυτός είναι ο συγκερασμός. Και γιατί παρακαλώ να μην θεωρείται "φυσικός". Στη Φύση, τα πάντα λαμβάνουν χώρα ή ερμηνεύονται με λόγους ακεραίων; Και για όσους διαμαρτύρονται, δείτε την σύγκριση τιμών μεταξύ "φυσικών" και "συγκερασμένων" συχνοτήτων. Ανεπαίσθητη διαφορά. Όχι; Συμφωνώ. Κι εγώ ακούω τη διαφορά "φυσικών" και "συγκερασμένων" διαστημάτων. Αλλά, όχι δυσάρεστα, τουλάχιστον όχι προκειμένου για Μπαχ.

Ας θαυμάσουμε τώρα το Interval Conversion:

1. Πρώτος ένας μετατροπέας των cents που εκφράζουν το μέγεθος ενός διαστήματος, σε δεκαδικό που εκφράζει τη συχνοτική διαφορά της κορυφής από τη βάση του. Καθώς και το ανάποδο.

2. Δεύτερος, τι θαύμα; Ένας μετατροπέας που μετατρέπει τη διαφορά δύο συχνοτήτων σε cents. Μπορούμε στη θέση των συχνοτήτων να βάλουμε ακεραίους, που είναι αριθμητής και παρονομαστής ενός λόγου που εκφράζει κάποιο πυθαγόρειας λογικής διάστημα. Καλό ε;

3α. Τρίτος, ένας υπολογιστής που υπολογίζει την τιμή μιας συχνότητας με βάση την απόστασή της κατά έναν αριθμό βασικών υπομονάδων από μία δεδομένη συχνότητα.

3β. Το σαγηνευτικό όμως είναι ότι μπορεί ο αριθμός των υπομονάδων που διαιρούν την οκτάβα να είναι οποιοσδήποτε επιθυμούμε. 72 πχ, που βολεύει και όσους ασχολούνται με την Βυζαντινή Μουσική, ή στα 53 για όσους ασχολούνται και με την Οθωμανική.

4. Και τελευταίο αυτό που κάνει και το Frequency to Musical Note Converter, αλλά το Interval Conversion το κάνει πολύ καλύτερα. Δείτε και θα καταλάβετε:

Ε, τι να κάνουμε.. Οι Γερμανοί έχουν άλλον αέρα.

REVIEW: export XML ή Midi File από MuseScore-Finale-Sibelius και import στο Cubase

Μια ενημέρωση με βάση την ... ταλαιπωρία μου.

 Το export XML του Sibelius δεν συμπεριλαμβάνει ως πληροφορίες τις αλλαγές στο TEMPO και τις μετρικές αλλαγές. Έτσι όταν ένα XML προερχόμενο από το Sibelius εισαχθεί στο Cubase, πρέπει να ξαναστήσεις τις αλλαγές αυτές στο Tempo Track του Cubase (και στο Score Edit αν σε ενδιαφέρει). 

Το MuseScore και το Finale στο XML εξάγουν ως πληροφορίες τις αλλαγές Tempo και τις ενδείξεις μέτρου, και το Cubase τις βλέπει στο Tempo Track. Δεν εισάγει όμως ως ενδείξεις στο Score τις μετρονομικές αλλαγές (παρότι τις βλέπει στο Tempo Track). Αντιθέτως, παρότι στο Score του Cubase (Score Edit) εισάγονται και βλέπεις ως ενδείξεις τα rit. accel. κλπ, στο Tempo Track δεν εμφανίζονται ως βαθμιαίες μεταβάσεις και πρέπει να ξαναστηθούν οι βαθμιαίες μεταβάσεις στο Tempo Track ώστε να “παίζονται”.

 Αν κάνεις export MIDI FILE από τα MuseScore-Finale-Sibelius και import στο Cubase οι αλλαγές Tempo δεν έχουν εξαχθεί και φυσικά δεν εισάγονται. Καμία ελπίς επίσης αν εξάγεις, όπως το Finale έχει ως επιλογή, TEMPO TRACK ως MIDI FILE. Το Cubase δεν βλέπει τίποτα, ίσως επειδή τίποτα δεν έχει εξαχθεί από το FINALE.

 Σημειωτέον μόνο το Cubase Pro διαθέτει import XML. Τα Artist και Essential περιορίζονται στο import MIDI FILE.

 Αν στο Sibelius έχουν οι κορώνες ρυθμιστεί μέσω του Inspector, τότε τo MIDI FILE του Sibelius τις κουβαλάει ως πληροφορίες και όταν το MIDI FILE αυτό εισαχθεί στο Cubase, βρίσκεσαι αντιμέτωπος με ένα μπάχαλο, όπου κάθε παράταση της διάρκειας μιας νότας με κορώνα αφενός έχει μεγεθύνει τη διάρκεια της νότας (ορατή στο Piano Roll) , αφετέρου έχει μετατοπίσει όλες τις ακόλουθες τόσο όσο η νότα της κορώνας έχει μεγεθυνθεί. Αποτέλεσμα: όλες οι νότες μετά την κορώνα είναι εκτός θέσης ή άρσης, μετατοπισμένες δεξιότερα. Αυτό γίνεται επειδή την κορώνα το Sibelius δεν την βλέπει και δεν την καταγράφει ως “ανάπαυση” του Tempo αλλά ως αλλαγή του μεγέθους της διάρκειας της νότας. Αυτό σημαίνει ότι αν εκ των υστέρων στο Cubase θελήσεις να προσθέσεις ένα ακόμα όργανο (νέο Track), ή και να κάνεις μικροαλλαγές σε νότες των ήδη υπαρχόντων Tracks, ή (όλεθρος) να χρησιμοποιήσεις μετρονόμο για να ηχογραφήσεις, τότε θα αντιμετωπίσεις τεράστια προβλήματα συγχρονισμού.

Αντίστοιχες ρυθμίσεις της κορώνας στα Finale και MuseScore δεν επηρεάζουν την ακριβή θέση των φθόγγων μέσω της μεταφοράς τους είτε ως XML είτε ως MIDI FILE στο Cubase.

 Αυτά πρέπει να τα λαμβάνει κάποιος υπ’ όψιν του, αν πρόκειται αυτό που γράφει σε κάθε ένα από τα προαναφερθέντα Notation προγράμματα να το μεταφέρει στο Cubase για περαιτέρω επεξεργασία.

Θερινοί διάλογοι με τον εαυτό μου ΙΙ: Σταφύλια

-Έχω δει πολλούς τενεκέδες ξεγάνωτους.
-Το λες για τους μαέστρους;
-Ναι, Οι περισσότεροι δεν έχουν βρει τίποτα. Όχι βέβαια ότι φταίνε. Σάμπως οι συνθέτες είναι καλύτεροι;
-Γιατί αφήνεις απ' έξω τους ερμηνευτές; Τους φοβάσαι;
-Η αλήθεια είναι ότι τους σέβομαι. Σέβομαι την ανασφάλειά τους και την αγάπη τους για τις ευκολίες. Και ναι τους φοβάμαι. Μου θυμίζουν τα παιδάκια που 'θέλαν να τα παίξουμε επειδή είχαν δική τους μπάλλα,
-Παράδοξο μου φαίνεται. Κανονικά, η ιδιοκτησία της μπάλλας θα έπρεπε να συμβολίζει τους συνθέτες.
-Ασυνείδητα μεροληπτείς υπέρ των μαέστρων, αλλά αν το καλοσκεφτείς οι συνθέτες δεν έχουν να κάνουν με τη μπάλλα. Ούτε καν με τους κανόνες του παιχνιδιού. Η ειλικρινής εικόνα τους είναι μάλλον σχετική με τα νυκτολούλουδα στις άκρες των πεζοδρομίων.
-Καταντάς φθηνά λυρικός. Τότε ποια είναι η ψευδής εικόνα τους;
-Η ταύτισή τους με τις δεξιότητες: να παίζουν καλή αμπάριζα, εφτάπετρο, τα μήλα, τα μέντα-μέντα τα μελιγκήτικα, τα στρατιωτάκια ακούνητα. Να μαζεύουν πόκεμον .... γενικά οι πειθαρχίες. Και είμαι ακριβά λυρικός. Υποφέρω.
-Εξιδανικεύεις.
-Σιγά τα ωά. Δηλαδή οι ερμηνευτές τι κάνουν; Δεν εξιδανικεύουν συνεχώς το παρελθόν, συγκαλύπτοντας την παραδοπιστία τους; Και υποφέρουν επίσης. Τόση αυτοπειθαρχία δεν αντέχεται.
-Ισοπεδώνεις τα πάντα.
-Φυσικά. Είναι ακόμα καλοκαίρι.

Οι πυλώνες της Μουσικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα

Τα Ωδεία είναι τα παλαιότερα θεσμοθετημένα ιδρύματα μουσικής εκπαίδευσης της Ελλάδας και φέρουν τεράστιο βάρος ιστορικότητας. Πολύ αργότερα ιδρύθηκαν τα μουσικά Σχολεία (Γυμνάσια-Λύκεια) και τα Πανεπιστήμια Μουσικολογίας και Μουσικών Σπουδών. Δεν έχει ακόμα ιδρυθεί Μουσική Ακαδημία – έλλειψη βασικότατη. Διότι σχεδόν παγκοσμίως έχει εμπεδωθεί ότι  αυτοί είναι οι πυλώνες της Μουσικής Εκπαίδευσης προς κατευθύνσεις, άλλοτε συγκλίνουσες και άλλοτε αποκλίνουσες.

Κάθε ένας από αυτούς τους πυλώνες έχει δικό του σύστημα ένταξης σπουδαστών, δικό του πρόγραμμα σπουδών, και δικές του απολυτήριες εξετάσεις, κάτι που συχνά δημιουργεί ερωτήματα ιεράρχησης, που κυρίως τίθενται αν αμφισβητηθεί η αυτονομία του καθενός και θεωρηθεί ότι κάποιος από αυτούς μπορεί να υπαγάγει υπ’ αυτόν τους άλλους.

Ωστόσο, αν το δούμε στην πράξη, κάθε ένα από αυτά τα Μουσικά Εκπαιδευτικά ιδρύματα, απευθύνεται σε διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας ανθρώπους και οι απόφοιτοί τους αποκτούν μεν σε ένα μεγάλο βαθμό αλληλοεπικαλυπτόμενα προσόντα, ωστόσο και σε έναν άλλον βαθμό διαφορετικά.

Στο Ωδείο ο σπουδαστής εντάσσεται είτε με την εγγραφή του στην προκαταρκτική βαθμίδα και ολοκληρώνει κατά τον προβλεπόμενο χρόνο (κατ’ ελάχιστον 8 έως 11 χρόνια αναλόγως την ειδικότητα οργάνου) είτε μέσω κατατακτηρίων εξετάσεων σε αντίστοιχο της κατάρτισής του επίπεδο, όπου στην υψηλότερη δυνατή βαθμίδα κατάταξης (β' ανωτέρας για τα όργανα, β' ειδικό αρμονίας για τα θεωρητικά) τού επιτρέπεται ύστερα από τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτησης να αποκτήσει τίτλο (Πτυχίο ή Δίπλωμα). Ωστόσο η ουσία του μεγέθους της ύλης και των απαιτήσεων παραμένει σταθερή, άρα και η κατάταξή του πιστοποιεί ότι όλην την προβλεπόμενη από τον νόμο προηγούμενη του επιπέδου κατάταξης ύλη την έχει διδαχθεί, είτε εντός του Ωδείου σε μακρά περίοδο "υπό κατάταξη" είτε μέσω ιδιαιτέρων μαθημάτων, είτε συνδυάζοντας τα δύο προηγούμενα. Πέρα από το ειδικό ατομικό μάθημα επιλογής του, τα γενικά υποχρεωτικά μαθήματα περιφερειακώς ενισχύουν την τεχνική κατάρτισή του (Θεωρία, Σολφέζ, Χορωδία, Μουσική Δωματίου κλπ) ενώ μαθήματα όπως η Μορφολογία και η Ιστορία της Μουσικής, στοιχεία Λογοτεχνίας, κλπ, διαφοροποιούμενα ανά κλάδο ειδικών αντικειμένων, του παρέχουν μιαν εγκύκλιο Μουσική Παιδεία. Τέλος με το πρακτικό διδασκαλείο, αποκτά εμπειρία διδακτική για να μπορεί εντός των Ωδειακών πλαισίων να διδάξει το αντικείμενο για το οποίο θα αποκτήσει τίτλο. Το ωδειακό Πτυχίο λοιπόν ή το Δίπλωμα πιστοποιούν αφενός την εκτελεστική ικανότητα κάποιου, αφετέρου την διδακτική εντός του ωδειακού συστήματος ικανότητα. Απόφοιτοι Ωδείων στελεχώνουν Ορχήστρες και παλαιότερα μέσω διαγωνισμού, εφόσον διέθεταν και απολυτήριο Λυκείου, κάλυπταν θέσεις καθηγητή Μουσικής σε γενικά σχολεία, (Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια), ενώ κάποιοι από αυτούς τους καθηγητές Μουσικής με απόσπαση στελέχωναν θέσεις ειδικότητας σε Μουσικά Σχολεία, πολλοί μάλιστα απόφοιτοι ωδείων εξακολουθούν να είναι ενταγμένοι ως καθηγητές μέσης α’ βάθμιας και β’ βάθμιας εκπαίδευσης. Βαθμιαίως αυτοί οι τελευταίοι αντικαθίστανται από τους αποφοίτους των Μουσικών Πανεπιστημίων.

Στα Μουσικά Σχολεία εντάσσεται κάποιος μαθητής που τελείωσε το Δημοτικό κατόπιν εξετάσεων διακρίβωσης μουσικότητας. Το πρόγραμμα των μουσικών μαθημάτων εξελίσσεται παραλλήλως με το πρόγραμμα των μαθημάτων ενός γενικού σχολείου. Και στα Μουσικά Σχολεία μπορεί κάποιος μαθητής να ενταχθεί αργότερα κατόπιν κατατακτηρίων. Το πρόγραμμα μουσικών μαθημάτων στα Μουσικά Σχολεία είναι εν πολλοίς αντίστοιχο τεχνικώς με αυτό των Ωδείων. Απλώς ο χρόνος φοίτησης στο Μουσικό σχολείο είναι περιορισμένος κατά το μέγιστο στις 2 τριετίες (Γυμνάσιο, Λύκειο), ενώ ο χρόνος φοίτησης στο Ωδείο κατά κανόνα ευρύτερος (ξεκινώντας από την πολύ μικρή ηλικία των 5 ετών) μπορεί να παραταθεί έως και το διπλάσιο του προβλεπομένου ελαχίστου. Αυτό επιτρέπει στους σπουδαστές των Ωδείων να αποκτήσουν το πτυχίο ή το δίπλωμά τους στην ηλικιακή φάση που εκείνοι θα επιλέξουν. Κάτι αντίστοιχο που επιχειρήθηκε και θεσμοθετήθηκε για τους αποφοίτους Μουσικών Λυκείων προς απόκτηση τίτλων ισότιμων των Ωδειακών, θεωρητικών σπουδών, βυζαντινής μουσικής, παραδοσιακών και κλασσικών οργάνων, μετά από ειδικές προκηρυσσόμενες εξετάσεις, στην ουσία του έχει ατονήσει. Άλλωστε, πολλοί απόφοιτοι Μουσικών Σχολείων, όπως και Ωδείων, δεν ακολουθούν τον μουσικό κλάδο. 

Στα Πανεπιστήμια Μουσικολογίας ή Μουσικών Σπουδών, καθώς και στα αντίστοιχα ΤΕΙ, οι σπουδαστές εντάσσονται διερχόμενοι τις πανελλήνιες εξετάσεις, εξεταζόμενοι επιπλέον σε ειδικά μαθήματα: Αρμονία, εξετάσεις ακουστικών ικανοτήτων. Τις ικανότητες για να διέλθουν τις ειδικές εξετάσεις, οι υποψήφιοι μπορούν να τις αποκτήσουν είτε μέσω της Ωδειακής παιδείας, είτε μέσω της αντίστοιχης που εφαρμόζεται στα Μουσικά Σχολεία, είτε ακόμα και με ιδιαίτερα μαθήματα. Δηλαδή δεν αποτελεί τυπικώς απαραίτητη προϋπόθεση για την συμμετοχή σε αυτές η φοίτηση είτε σε Ωδείο, είτε σε Μουσικό Σχολείο, πολύ δε περισσότερο δεν είναι απαραίτητος κάποιος ωδειακός τίτλος σπουδών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο και τυπικώς το Μουσικό Πανεπιστήμιο δεν αποτελεί ουσιαστική ιεραρχική συνέχεια του Ωδείου, ενώ του Μουσικού Σχολείου αποτελεί ιεραρχική συνέχεια στον βαθμό που αποτελεί και των Γενικών Σχολείων.

Ο υποψήφιος φοιτητής του Πανεπιστημίου λοιπόν προϋποτίθεται ότι έχει μουσική εκπαίδευση, ωστόσο αυτή είναι αδιάφορο πόθεν προέρχεται ή πόσο ευρεία είναι. Επίσης όταν ένας φοιτητής επιλέξει την ειδικότητα οργάνου ή της σύνθεσης για την απόκτηση και του αντίστοιχου πανεπιστημιακού τίτλου ειδικότητας, είναι βέβαιο ότι δεν ξεκινάει από το μηδέν εντός του Πανεπιστημίου, μάλλον είναι βέβαιο ότι η μέχρι τότε κατάρτισή του οφείλεται σε ωδειακή παιδεία, καθότι ακόμα και από Μουσικό Σχολείο προερχόμενος, είναι γνωστό ότι κατά κανόνα φοιτούσε ή και εξακολουθεί να φοιτά και σε Ωδείο, οπότε η απόκτηση της πανεπιστημιακού επιπέδου ειδικότητος δεν είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα της Πανεπιστημιακής του εκπαίδευσης, κάτι που πιστοποιείται από το γεγονός ότι είτε παραλλήλως, είτε κατόπιν, είτε προηγουμένως, ο φοιτητής επιδιώκει και την απόκτηση ωδειακού τίτλου. Υπ΄ αυτήν την έννοια, η Ωδειακή και η Πανεπιστημιακή εκπαίδευση δεν συνδέονται ιεραρχικώς. Ένας πχ διπλωματούχος Ωδείου στο πιάνο, και ένας πτυχιούχος Πανεπιστημίου με την ειδικότητα του πιανίστα, δεν είναι απαραιτήτως ο ένας καλύτερος από τον άλλον ως ερμηνευτές. Απλώς, διαφέρουν κατά την εγκύκλιο παιδεία, και έχουν άλλου τύπου διδακτικό εξοπλισμό, ο μεν ωδειακός μέσα από το πρακτικό διδασκαλείο, ο δε πανεπιστημιακός μέσα από τα παιδαγωγικά μαθήματα.

Το κατά τύπον και ουσία ισχύον, οι καθηγητές των Ωδείων να κατέχουν απαραιτήτως Ωδειακό τίτλο, είναι κάτι που πρέπει να διατηρηθεί, αν θέλουμε να διατηρήσουμε πλήρως αυτό που η Ωδειακή παιδεία προσφέρει. Μένει αυτός ο τίτλος να διαβαθμιστεί όχι ιεραρχούμενος στον ίδιον άξονα με τον Πανεπιστημιακό, αλλά παραλλήλως. Με αυτού του τύπου τον συσχετισμό θα πρέπει να προχωρήσουμε και στην ίδρυση Μουσικής Ακαδημίας. Η εισαγωγή σε αυτήν θα πρέπει να γίνεται με μόνο κριτήριο τις μουσικές ικανότητες. Η Μουσική Ακαδημία (διεθνώς μονοσήμαντη έννοια) θα δίνει τα εφόδια σε ταλαντούχους μουσικούς να ανεβάσουν το ερμηνευτικό επίπεδό τους. Ειρρήσθω εν παρόδω ότι το ισχύον πρόγραμμα Ωδειακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, εφαρμοζόμενο στην ακρίβειά του, καθιστά την απόκτηση διπλώματος το ίδιο ή και περισσότερο δύσκολη από την απόκτηση Bachelor αρκετών ξένων Ακαδημιών – δεν έχει κάποιος παρά να δει το απαιτούμενο πρόγραμμα απολυτηρίων εξετάσεων. Άλλωστε για να ενταχθεί κάποιος σε ένα μουσικό σύνολο, ή ορχήστρα, θα περάσει από ακρόαση - ο τίτλος σπουδών θα του ζητηθεί εκ των υστέρων και μόνον εφόσον αυτό έχει μισθολογικής φύσεως σημασία. Όπως επίσης κάποιος εξελίσσεται ως σολίστ ή ως συνθέτης όχι εκθέτοντας τους τίτλους σπουδών του, αλλά το έργο του. 

Εν κατακλείδι, μόνον, η αυτονομία των πυλώνων Ωδείο - Ακαδημία, Μουσικό Σχολείο -  Πανεπιστήμιο, μπορούν να διασφαλίσουν την παραγωγή ερμηνευτών, συνθετών, δασκάλων καθηγητών, μουσικολόγων, μεταπτυχιακών, διδακτόρων κλπ. Αν οι πυλώνες αυτοί συγχωνευτούν θα αποκλείσουν διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες να βρουν τον δρόμο που ταιριάζει στην κάθε μια.

Γιώργος Χατζημιχελάκης 

Η φωτογραφία καθ' υπόδειξιν του φίλου
κοντραμπασσίστα Βασίλη Παπαβασιλείου

Με αφορμή μεταγραφές έργων του Μπάχ (από βιολί, βιόλα, τσέλο) για κιθάρα

Εδώ και αρκετό καιρό με προβληματίζει το θέμα αυτό.

Στις περισσότερες περιπτώσεις των μεταγραφών έργων του Μπαχ από έργα για βιολί, βιόλα ή τσέλο έχουμε αλλαγή τονικότητας για προσαρμογή τους στην κιθάρα.

Μου γεννήθηκε η εξής σκέψη, αντί για την συνήθη πρακτική που ακολουθείται κατά τις μεταγραφές:  Ένα ειδικό κούρδισμα της κιθάρας που θα επιτρέπει την εκτέλεση αυτών των έργων στην πρωτότυπη γραφή τους. Το κούρδισμα από ψηλά προς χαμηλά να είναι κατ' ουσίαν μια μεταφορά, ή καλύτερα μια αντανάκλαση του κουρδίσματος των οργάνων προέλευσης πάνω στην κιθάρα:

Δεδομένου ότι το βιολί κουρδίζεται Μι-Λα-Ρε-Σολ και η βιόλα και το τσέλλο (με μιαν οκτάβα μεταξύ τους διαφορά) Λα-Ρε-Σολ-Ντο, να κουρδιστεί αντίστοιχα η κιθάρα Μι-Λα-Σολ-Ρε-Σολ-Ντο.

Με το κούρδισμα αυτό για την κιθάρα που προτείνω,  πλεονασματική αναδεικνύεται η 3η χορδή, ωστόσο μπορεί να υποβοηθήσει σε κάποιες δακτυλοθεσίες, ενώ ίσως και το κατέβασμά της σε Φα# να είναι ακόμα πιο χρηστικό και να συντελεί σε πλουσιότερο ήχο. Στην περίπτωση όμως όπως της Σουίτας αρ. 5 για τσέλο σε Ντο ελάσσονα, BWV 1011, όπου η πρώτη χορδή του τσέλου κουρδίζεται σολ, εξυπηρετεί η 3η χορδή της κιθάρας να παραμείνει στο σολ. 

Οι υπόλοιπες χορδές είναι ουσιαστικά οι ανοικτές χορδές των οργάνων προέλευσης. Αυτό μπορεί να δώσει σημαντικά πλεονεκτήματα: Απευθείας εκτέλεση από την πρωτότυπη παρτιτούρα με διατήρηση της τονικότητας γραφής του έργου, αξιοποίηση της γενικότερης ηχητικής σκέψης του Μπαχ που συμπεριλαμβάνει τις ανοικτές χορδές,  και εν τέλει μιαν προϋπόθεση συνολικής αυθεντικής ερμηνείας.

Σε ό, τι αφορά πιθανούς ενδοιασμούς για την ηχητική αλλοίωση της κιθάρας λόγω της χαλάρωσης των χορδών, θα είχα να πω δύο πράγματα: 

α) το χαμήλωμα της τάσης θα κάνει λίγο πιο σκούρο τον ήχο, αλλά αυτό μάλλον ταιριάζει στην εποχή.

β) η περίπτωση κάποιες κιθάρες, για λόγους κατασκευαστικούς, να αντιδράσουν απρόσμενα και να τρίζουν σε κάποια τάστα, λόγω της χαλάρωσης της γενικότερης τάσης, αλλά και εξ αυτού του λόγου τής αύξησης του πλάτους ταλάντωσης των χορδών, μπορεί να αντιμετωπιστεί με ειδικές χορδές που θα ανταποκρίνονται στο ζητούμενο χόρδισμα (λίγο παχύτερες).  

Μένει η δοκιμή στην πράξη .... διότι δεν είμαι κιθαριστής. 

Η δεύτερη Λειτουργία του Μότσαρτ

  Ο Μότσαρτ γεννήθηκε το 1756 ... Την συνέθεσε 12 ετών, και μάλιστα αφού ήδη το ίδιο έτος είχε γράψει την Missa brevis (σύντομη λειτουργία) σε Σολ μείζονα. Σαν τον δωδεκαετή Ιησού στον Ναό....

Στην δεύτερη αυτή λειτουργία ένα παιδί-Θεός συνομιλεί με ένα Θεό-παιδί, ή μάλλον με έναν Θεό που, αφού τον ατενίσει στην αρχή του έργου όπως του τον περιγράφουν, τον μεταμορφώνει σε παιδί. Και στη συνέχεια του έργου  είναι η φιλική εξοικείωση  που του αποκαλύπτει  ότι παίζει με κάποιον βολικό κύριο μεγαλύτερό του, όπως συμβαίνει πολλές φορές στα παιδιά όταν συναντούν έναν προσηνή παππούλη  να τον νομίζουν στην αρχή συνομήλικό τους, μετά.... είναι η αφή ... το δέρμα που όλα τα προδίδει. Δακρύζει μάλιστα όταν βλέπει τις παλιές πληγές του στο Crucifixus. Αλλά στη συνέχεια η χαρά της γνωριμίας επικρατεί. Άλλωστε ο Θεός ως Χριστός σταυρώθηκε .... μπορούμε να παίξουμε με το περιστέρι, το Άγιο Πνεύμα, ή να χαρούμε που ανήκουμε στην Εκκλησία, νοητή περισσότερο ως ένα απλόχωρο μέρος με ωραία διακόσμηση.... Και μετά καθώς φτάνει η ώρα να αποχωριστεί αυτόν τον συμπαθητικό φίλο, αναλογίζεται το πόσο ωραία πέρασε και πόσο ωραία θα περάσει στο μέλλον μαζί του ... αχ αυτός ο γλυκός παππούλης να μην πεθάνει .... (πόσο μοιάζει η μελωδία της αρχής του Agnus Dei με το Lacrimosa από το Requiem ....)

Το αλά τούρκα πιάνο ... (και όχι το alla turca)

Είναι γνωστόν το «αλά τούρκα» του Μότζαρτ  Μότσαρτ (διότι θα βρούμε και το μπελά μας) στους περισσότερους, και μάλιστα κάποιοι που ασχολήθηκαν με το πιάνο και διέβησαν τον Ρουβίκωνα των προαγωγικών για την Μέση Σχολή, ίσως και να το μελέτησαν, και ίσως να θυμούνται ότι πρόκειται για το 3^ο μέρος μιας ξεχωριστής στη μορφή της σονάτα. Μιλάμε για την Piano Sonata No.11 in A major, K 331 σε τρία μέρη, που μάλλον γράφτηκε το 1783. Το πρώτο της μέρος είναι ένα θέμα με 6 παραλλαγές – αυτό είναι πλέον σημαντικό στοιχείο που διέπει το πρώτο μέρος της και την διαφοροποιεί από την συνήθη φόρμα σονάτας. Το δεύτερο της μέρος είναι συμμορφωμένο με το σύνηθες πλαίσιο: ένα μενουέτο και τρίο. Το τρίτο της μέρος, επίσης κάπως αιρετικό, είναι ένα παιχνίδι εναλλαγής μερών σε ελάσσονα και μείζονα,  που ανήκει στην  ασματική φόρμα (τραγουδιστική με την έννοια των κουπλέ και των ρεφραίν). Τα μέρη:

1.Andante grazioso

 2.Menuetto

 3.Alla Turca: Allegretto

Ας ακούσουμε το πασίγνωστο τρίτο μέρος, όχι ως μουσική αλλά ως ζογκλερισμό:

Λιγότερο γνωστό είναι το «αλά τούρκα» του Μπετόβεν. Πρόκειται για το τέταρτο μέρος του έργου "6 Variations on an Original Theme", Op. 76, γραμμένο το 1809.

Όμως, πολύ λιγότεροι γνωρίζουν ότι  το «αλά τούρκα πιάνο» είναι και ένα στυλ παιξίματος, που ενδημεί στην Ανατολή. Είναι το να παίζεις στο πιάνο σαν να παίζεις κανονάκι ή σαντούρι. Από κοντά είχα ακούσει, γύρω στο 1984, την κανονίστα Ανιές Αγκοπιάν να παίζει πιάνο σε αυτό το στυλ. Η μόνη ηχογράφηση που κατάφερα να βρω στο youtube αυτού του στυλ είναι μια παλιά ηχογράφηση του δεξιοτέχνη στο ούτι Γιώργου Μπατζανού (1900-1977), επίσης δεξιοτέχνη στο «αλά τούρκα πιάνο».  Ταξίμι σε μακάμ Χιτζασκιάρ:

Σκόρπια εξ αφορμής τού (και για τον) John Bilezikjian

Ζοζέφ Τερζιβασιάν

Μου τον θύμισε  με ένα μέηλ η παλιά μου, τριάντα χρόνια πάνε, φίλη, η Ιωάννα Άντριους με το πλουμιστό ούτι , το ξανθό πλούσιο ιρλανδέζικο μαλλί και τα αράπικα ασημένια βραχιόλια που συνόδευαν σειόμενα το παίξιμό της.  Ένας αμερικανός αρμενικής καταγωγής διάσημος ουτίστας, παχουλός - το ζουμερό του μαγουλάκι από φωτογραφία του στο εξώφυλλο ενός δίσκου του, όταν το πρωταντίκρυσα, με το πρώτο μου έφερε στον μεγάλο μας αρμένη κατασκευαστή οργάνων Ζοζέφ Τερζιβασιάν. Και ο Ζοζέφ μού είχε πει το 1982: δύο είναι τα «Ούτια»: παλιά ο Χραντ (Udi Hrant, 1901-1978) και τώρα ο Μπιλεζικζιάν («κουβέντα γιοκ» για τον Γιώργο Μπατζανό  (Yorgo Bacanos, 1900-1977), αλλά είναι παλαιοτάτη η «άμιλλα» αρμενίων και ρωμηών μουσικών) .

Τώρα τον θαυμάζω απερίφραστα τον Τζών Μπιλεζικζιάν (John Bilezikjian)…. Όμως, όταν ήμουν νέος στην ηλικία, θυμάμαι πόσο είχα αδικήσει με την κριτική μου αντιμετώπιση αυτόν τον μεγάλο δεξιοτέχνη. Δεν καταλάβαινα το «γιατί» και το «διότι»  του. Τον θεωρούσα επιδειξιομανή και φιγουρατζή (ενώ παράλληλα κρυφά κι από τον ίδιο μου τον εαυτό, προσπαθούσα να κλέβω ό, τι μπορούσα από την τεχνική του - πράγμα περιττό δια την άχαρη και μοιρολατρική έννοια του Χρόνου, διότι ουδέποτε θα την έφτανα, αλλά και ό, τι της έφτασα εν πολλοίς το απώλεσα ραθυμών).  Αυτό που κάνει ο Τζών, είναι να δίνει με τις αναλυτικές πενιές του, τόσο μελωδικά όσο και αρμονικά, μιαν γοητευτική λαϊκότητα στα κομμάτια αυτά της λεγόμενης (...και απάσης) Τούρκικης Κλασσικής Μουσικής, που συνηθίσαμε ίσως από τους «κλασσικότροπους» Τούρκους να τα ακούμε με μία σεμνότητα λιτής ερμηνείας, ή και πολλές φορές βαρειάς θα μπορούσαμε να πούμε, βαρύτης (άνευ, τονίζω, αισθητικοηθικών προεκτάσεων) η οποία ίσως και να μην υπήρχε καν αιωρούμενη στην ατμόσφαιρα της εποχής που δημιουργήθηκαν. Εδώ, ο Τζων,  ερμηνεύει το Χουσεϊνί σαζ σεμάυ του κεμανή Τατυός Εφένδη (kemani Tatyos Efendi,1858-1913), Κωνσταντινουπολίτη αρμενικής καταγωγής επίσης, συνθέτη.

Χάριν της αναφοράς μου στο «κλασσικότροπον» των γειτόνων μας παραθέτω το παρακάτω βίντεο. Προηγουμένως αξίζει να σημειώσω δύο-τρία  πράγματα:

Ο Τατυός έπαιζε κεμάνι και είχεν αλκοολικόν το τέλος. Κεμάν, δηλαδή βιολί ("βιολί αλά τούρκα" που λέμε), όργανο περιθωριακό για την εποχή του, όπως και ο κεμαντσές (η πολίτικη λύρα) όργανο για τις ταβέρνες που βασίλευε η δημοφιλής μουσική του φαζίλ (fasil), μουσική αρκετά ελαφρά (όχι στην τέχνη, αλλά στην κοινωνική της θέση)  σε σχέση με το παλαιό στυλ της παλατινής αραβοπερσικής μουσικής που θεωρείται η κοιτίδα τους «κλασσικού» ύφους. Αναρωτιέται κανείς πώς αντιστοιχεί αυτή η πολυπληθής ορχήστρα (του βίντεο) στην μικρή ορχήστρα του φαζίλ των ταβερνείων του Βοσπόρου (με το κεμάν, το λάφτα, τα κρουστά, το κανονάκι, και ένα-δυό, άντε τρεις χανεντέδες/τραγουδιστές) και τι το βαθυστόχαστον προστίθεται στη μουσική του Τατυός με αυτόν τον συνωστισμό. Μου θυμίζει αφενός την ελαφρά της ΕΡΤ με πλουμιστές ενορχηστρώσεις να παίζει Τσιτσάνη,  και αφετέρου οράματα παιδικά μου, που ζήλευα την πολυκοσμία των ορχηστρών του Σίμωνα Καρρά και ήθελα να μ’ αξιώσει ο Θεός να .... τις μεγαλώσω κι άλλο...  (ο Θεός με φύλαξε:)

Ελευθερία ή ....

Η Ελλάδα δεν ανήκει στην Ευρώπη. Είναι η μεροληπτικώς (από ιστορικής πλευράς) νοερά μητρόπολίς της. Και ο ευρωπαϊκά ιδωμένος νεοελληνισμός αποτελεί το «διά ταύτα» μιας φαντασιωτικής κατανόησης, που αυτάρεσκα αγνοεί την μυθιστορία και την ουσία του Θεόφιλου. Αν απογοήτευαν οι προ-προ-προπαππούδες μας τους Ευρωπαίους επειδή δεν φορούσαν χιτώνες με  περικεφαλαίες και δεν εκράδαιναν δόρατα - μόνο κρατούσανε χατζάρια, φορούσαν φουστανέλες και  φέσια - τότε δεν παραξενεύομαι που σπανίως βρίσκω ρετσίνα χύμα στις ταβέρνες, διότι σχεδόν όλες έχουν πλέον «λευκό».  Τοιουτρόπως στερούμεθα τον πολίτικον χασάπικον και καταντούμε συρτάκια αγγλόφωνα-κρυφό σχολειό.

Ω! πλάνο φεγγάρι καλοκαιρινό με τις τουρίστριες….
 
Καλή σου επιτυχία...
Ελευθερία...

Ανασχολιάζοντας τον Μπιλ Έβανς

“Δεν θα με ενδιέφερε ένας καλλιτέχνης που ανεβαίνει στη σκηνή και αυτοϊκανοποιείται βγάζοντας προς τα έξω όλα του τα προβληματικά συναισθήματα,

ίσως βέβαια κάποιοι να πλήρωναν γι' αυτό.”  Μπιλ Έβανς, από ανάρτηση του dsyk

Η φράση αυτή μού έφερε την εικόνα ενός ρόκερ που πάνω στην κορύφωση της οργής του, σπάει την κιθάρα του. Βέβαια, σύμφωνα με τα συμφραζόμενα του Έβανς, η εικόνα αυτή είναι το άκρον άωτον. Αλλά την υποδέχομαι την ακραία αυτή εικόνα ως ευκαιρία για κάποιους συλλογισμούς.

Μήπως αντί για την φράση «κορύφωση της οργής του» θα έπρεπε να χρησιμοποιήσω τη φράση «οργιαστική κορύφωση»; Μια κορύφωση, δηλαδή, που σχετίζεται περισσότερο με αποφόρτιση καταπιεσμένου υποσυνείδητου, παρά με συντεταγμένο θυμό, η οποία μάλιστα πραγματοποιείται στα πλαίσια ενός ανάτυπου αρχέγονου οργιαστικού τελετουργικού, όπως μπορεί να θεωρηθεί μια ροκ συναυλία. Μια αποφόρτιση συνάμα αυτοκαταστροφική, μιας και στρέφεται κατά του alter ego που είναι για έναν μουσικό το όργανό του – διόλου τυχαία εδώ και η φράση «το όργανό του», μιας και η καταστροφή της κιθάρας συμβολικά ερμηνεύεται ως πράξη αυτοευνουχισμού. Και πόσο απέχει τελικά ο αυτοευνουχισμός από τη αυτοϊκανοποίηση; Νομίζω τόσο όσο ένα παρατεταμένο χειροκρότημα-παραλήρημα του κοινού που μεσολαβεί μεταξύ τους και που θα μετουσιώσει  μια πράξη αυτοαπόρριψης σε αίσθημα ικανοποίησης προερχόμενο από τη δημόσια αποδοχή της πράξης. Τότε είναι που αποχωρεί το δεύτερο συνθετικό της λέξης «αυτοαπόρριψη» και μένει το πρώτο, έτοιμο να συγκολληθεί με τη λέξη «ικανοποίηση».

Και βεβαίως,  κάποιοι έχουν πληρώσει για να συμμετάσχουν ψυχικά και να ζήσουν από κοντά αυτό το τελετουργικό. Η πράξη του κιθαρίστα που σπάει την κιθάρα του - κορυφαία coda ενός αυτολυτρωτικού σολαρίσματος - λειτουργεί ως κάθαρση και για τους θεατές οι οποίοι ταυτίζονται μαζί του, και που δια του εισιτηρίου, τού έχουν αναθέσει να πραγματοποιήσει συμβολικά και την δική τους αυτοκαταστροφή-αυτοευνουχισμό που θα μετουσιωθεί, την ίδια στιγμή που χειροκροτούν παραληρώντας, σε αυτοϊκανοποίηση.  

Πόσο απέχει αυτή η οργιαστική μουσική ιεροπραξία από την τελετουργία της μέθεξης με ένα συμφωνικό έργο όπως η 7^η του Μπετόβεν; Ίσως όσο απέχουν τα μυστήρια των Μαινάδων από την χριστιανική Θεία Κοινωνία.

«ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει, κἀγὼ ἐν αὐτῷ» κατά Ιωάννην, ΣΤ’, 56

------------------------
ΥΓ1 Δεν έχω ακούσει για ντράμερ που κάνει κομμάτια τα τύμπανά του.
ΥΓ2 Τώρα ήρθε στ' αυτιά μου να αντιτεθεί και η οδύνη τού άσματος "Μου σπάσανε τον μπαγλαμά"

-Την πολιτιστική σας ταυτότητα παρακαλώ.... Συλλαμβάνεστε.

Το ζήτημα που ονομάζεται «πολιτιστική ταυτότητα» έχει ως προσφιλές πεδίο μάχης την τέχνη της μουσικής.

Η λογοτεχνία για παράδειγμα, έχοντας ως προφανές και οριοθετημένο εκφραστικό εργαλείο τη γλώσσα του λογοτέχνη, αυτομάτως, με κριτήριο την εθνικότητα της γλώσσας, επιλύει το ζήτημα της εθνικής υπόστασής της. Κατ’ αυτόν τον τρόπον, ήδη από την εποχή των μεσαιωνικών ρομάντζων, η γλώσσα και όχι η φόρμα, όχι το λογοτεχνικό είδος, όχι το ύφος, είναι το κριτήριο για να προσμετρηθεί ένα ποίημα στην ελληνική παραγωγή. Ο Ερωτόκριτος, ως είδος και ως φόρμα, αλλά και δια του ύφους του, ενώ ανήκει στα μεσαιωνικά ρομάντζα της ιπποσύνης, διά της γλώσσας θεωρείται ελληνική ποίηση. Το ανάλογο ισχύει και για τα σονέτα. Το σονέτο είναι ένα ιταλικό είδος ποίησης (πρωτοεμφανίστηκε τον 13ο αιώνα, εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και επιβίωσε για αιώνες - στην φόρμα του γράφαν ποιητές ακόμα και της ρομαντικής εποχής). Αλλά ένα σονέτο στην ελληνική γλώσσα θεωρείται ελληνική ποίηση. Τόσο ελληνική όσο και ένα δημοτικό τραγούδι.

Με τη ζωγραφική πάλι, το ζήτημα δεν τίθεται καν. Η προσωπικότητα του Γκρέκο έχει ήδη από την εποχή της Αναγέννησης ακυρώσει κάθε δίλλημα στις νεοελληνικές συνειδήσεις έστω και εάν ο Κόντογλου προσπάθησε να ξαναθέσει το ζήτημα. Το ίδιο το ρεύμα της Αναγέννησης, άλλωστε, λόγω της ελληνοκεντρικότητάς του βρίσκεται στο απυρόβλητο, και ως προπάτορας θεωρούμενο των εικαστικών ρευμάτων που ακολουθούν έως και τα τέλη του 19ου αιώνα, απαλλάσσει και αυτά από κάθε κατηγορία. Οπότε, η ζωγραφική του Λύτρα θεωρείται ελληνική, δημιουργώντας το κεκτημένο για κάθε έργο Έλληνα ζωγράφου ή εικαστικού να θεωρείται ελληνικό, χωρίς κανένα άλλο κριτήριο πλην της καταγωγής του ζωγράφου.

Με τον χορό τα πράγματα ακόμα πιο απλά. Υπάρχουν οι δημοτικοί, οι λαϊκοί, οι μοντέρνοι χοροί, και … ο χορός. Αλλά δεν νοιάζεται κανένας - δυστυχώς ο χορός δεν έχει αποκτήσει ακόμα την παρουσία που του αξίζει, παρότι υπάρχουν πολλοί αξιολογοι δημιουργοί.  Περίπου έτσι είναι τα πράγματα και στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Μοιάζει να είναι σαφές στον καθένα ότι ελληνικό είναι ένα έργο αν προέρχεται από Έλληνες δημιουργούς, τουλάχιστον κατά πλειοψηφία, όπως συμβαίνει και με τις ελληνικές ομάδες μπάσκετ που μας γεμίζουν εθνική περηφάνια όταν παίζουν στο φάιναλ φορ. Μπορεί τα ζητήματα πολιτιστικής ταυτότητας να απασχολούν τους δημιουργούς, όχι όμως και το κοινό. Μόνον το κοινό της μουσικής έχει το προνόμιο να προβληματίζεται περί εθνικής ταυτότητας. Ιδού:

Αντιμετωπίζεται, άραγε, με τον ίδιο τρόπο μία όπερα όπως η Φλόρα Μιράμπιλις του Σπυρίδωνος Σαμάρα, η οποία μάλιστα έχει ιταλικό λιμπρέτο και έκανε καριέρα στην Σκάλα του Μιλάνου; Θεωρείται έργο που έχει τα ίδια διαπιστευτήρια ελληνικότητας με ένα τραγούδι του Βαμβακάρη;

Αφήνω, στην άκρη το ότι σε ένα τραγούδι του Βαμβακάρη μπορούμε να βρούμε βασικά μουσικά στοιχεία κοινά με την παράδοση της τουρκικής μουσικής – σας προκαταλαμβάνω μάλιστα, σπεύδοντας να πω ότι τόσο αυτό που ονομάζουμε [νέο]ελληνικό όσο και αυτό που ονομάζουμε τουρκικό, συνέζησαν και συνομίλησαν επί 400 χρόνια, και μάλιστα υπό άλλην ονομαστική σκέπη: ρωμαίικο και οθωμανικό.


Αν όμως τα ειδολογικά πλαίσια δεν είναι κριτήριο εθνικότητας για την λογοτεχνία, και τις άλλες τέχνες, πώς γίνεται και έχουμε τόσο σαφή άποψη και συνάμα σύγχιση (sic) περί της ελληνικότητας, ή της τουρκικότητας, ή της ιταλικότητας ενός μουσικού έργου. Νομίζω, ότι η οιαδήποτε κρίση περί αυτού εκπορεύεται από τις μετρήσεις οικειότητας που αυθόρμητα κάνει ο καθένας μας σε ένα έργο εκκινώντας από όσα βιωματικώς του έχουν ενσταλαχθεί μέσω των τραγουδιών που ακούει από μικρός. Ο αυτοματισμός ελληνικός στίχος = ελληνικό τραγούδι είναι το βασικό κριτήριο ταξινόμησης. Από κει και πέρα, η ρυθμολογία, η ηχητική, το ύφος, αντί να αποτελούν ειδοποιά στοιχεία, αποτελούν αδιάφορα παρελκόμενα.

Η Φλόρα Μιράμπιλις στα αφτιά του Έλληνα είναι ιταλική όπερα. Και το περίεργο δεν είναι αυτό. Το περίεργο είναι ότι ο Βαφτιστικός του Θεόφραστου Σακελλαρίδη στη συνείδηση του κοινού είναι ελληνικό έργο. Παρότι η ηχητική, το ύφος (όχι το ύψος) είναι παρόμοια. Λοιπόν; Τι είναι αυτό που μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα έτσι; Γιατί ο Μπετόβεν ή ο Βέρντι θεωρείται πολιτιστικός εισβολέας, όχι όμως και ο Τζιότο ή ο Πικάσο ή ο Γκαίτε, ή ο Πήτερ Στάιν. Και γιατί ο Ξενάκης, ο Σκαλκώτας, ο Μητρόπουλος, θεωρούνται σύμμαχοι του Μπετόβεν στην πολιτιστική του εισβολή;

Διότι και τα δάκρυα για την Κάλλας χύθηκαν όχι για τη φωνή της και γι αυτά που θεϊκά όπως τα τραγουδούσε δεν θα ξανακουστούν, αλλά για το μελό όπως παρουσιάστηκε του βίου της, και πρώτ’ απ’ όλα επειδή ήταν δικό μας κορίτσι. Ελληνίδα. Διότι δεν μας αρέσει ο Μπετόβεν. Μας αρέσει όταν τον ερμηνεύει ο Σγούρος.

Κακά τα ψέμματα. Το ελληνικό κοινό θρέφεται με τραγούδι. Και γι αυτό κάλλιστα μπορεί να μιλάει για ελληνικό ροκ, αλλά πάντα θα ακούει με δυσπιστία και θα αντιμετωπίζει ως ξενόφερτο ό, τι άλλο δεν συγκαταλέγεται στο είδος «τραγούδι». Τα όσα διαπραγματεύεται το τούρκικο φιλμάκι μας εκπροσωπούν πλήρως για το πώς αντιλαμβανόμαστε μουσικώς (αλλά και γενικώς) την έννοια πολιτιστική ταυτότητα και κατ’ επέκτασιν την έννοια πολιτιστική εισβολή. Και μάλιστα το ότι τα δόρατα του δημοτικού τραγουδιού - ευπρόσδεκτη η συμμαχία των türkü - κατανικούν τα τυφέκια των λακέδων του Μπετόβεν, είναι κάτι που εξακολουθεί να μας γεννά αισθήματα ικανοποίησης και περηφάνιας, και ας μη ζούμε στο 1974.

Ας πολεμήσουμε λοιπόν στερεοτύπως "τη λαίλαπα του ΔΝΤ" με τη Λέγκω του Μαρκόπουλου. Δοκιμασμένο όπλο. Μόνο που στρέφεται κατά του μυαλού μας.

Σουξέ απ' τον πρώτο στίχο (if music be the food of love)

Ένας καλός τίτλος κάνει μια μέτρια μουσική πετυχημένη!!!
Το καλό τραγούδι είναι ο πρώτος στίχος του....

Διαλέγω δύο "συμβολικές" εκτελέσεις ... Θα βρήτε πολλές άλλες στο youtube.

Ο ... πρώτος

Ζει στην Αστόρια.

Είχα πάρει τρεις συγκοινωνίες εκείνη τη μέρα. Αλλιώς φανταζόμουν τη ζωή μου μετά το στρατό, επαγγελματικά εννοώ. Έφτασα από τον Πειραιά στην Κάντζα μετά από ένα δίωρο. Όχι, σίγουρα ήταν προτιμότερο το δασκαλίκι από τη νύχτα. Η αυλή ήταν γεμάτη παιδιά. Παρέες –παρέες πηγαινοέρχονταν. Οι σκάλες κι αυτές γεμάτες παιδιά μέ όργανα στα χέρια. Κουβέντιαζαν, ή γρατζουνούσαν. Κανείς υπεύθυνος να συνεννοηθώ. Σαν νεοσύλλεκτος ένιωθα πάλι. Με πλησίασε κρατώντας ένα μπαγλαμαδάκι.



-Καινούργιος είσαι;
-Ναι. Πού πέφτει το γραφείο της διεύθυνσης; Ξέρεις; …. Παίζεις καλά;
-Θα σε πάω, εγώ.
-Για παίξε μου λίγο να σ’ ακούσω και πάμε μετά.
-… «Τα ματό /κλααδά σου λάμπουν βρε……»

Ο Μήτσος ήταν ο άνθρωπος που με πήρε από το χέρι εκείνη την πρώτη μου μέρα. Με μαλάκωσε. Με έκανε να αφήσω ένα μικρό ενδεχόμενο ότι στο Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης μπορεί και να περάσω καλά. Τον περνούσα 17 χρόνια. Άρα εγώ θα ήμουν ο δάσκαλος.
-Ταμπουρά;
-Ταμπουρά.
-Ξέρεις και μπαγλαμά;
-Ξέρω. Φέρ’ το.
Του ‘παιξα έναν απτάλικο.

Τώρα είναι πιο μεγάλος στα χρόνια απ’ ότι ήμουν εγώ όταν τον γνώρισα. Μεσολάβησαν πολλά, βιογραφικού χαρακτήρα. Με υποτροφία στο Μπέρκλεϋ. Τέλειωσε κι έμεινε. Πιανίστας - πιανισταράς. Τον ξαναβρήκα μέσω SKYPE και MYSPACE. Άλλος έρωτάς του το ούτι.

Χρόνια είχα να ακούσω τόσο ελκυστική τζαζ φιούζον. Φωτεινή-σκοτεινή, νεοϋορκέζικη, αντεργκράουντ, πειραματική, ευφυής στο να αντικατοπτρίσει ηχητικά την πολύβουη πολυπληθυσμιακή Νέα Βασιλεύουσα. Τέτοια μουσική γράφει. Ακούστε:

(klik) Δημήτρης Αλέξανδρος Μικέλης (klik)

Και όντως…. Στο Μουσικό της Παλλήνης πέρασα αξέχαστα.

ένα αρμονικό πρόβλημα σε εποχή κρίσεως

...καὶ συμβοσκηθήσεται λύκος μετ᾿ ἀρνός, καὶ πάρδαλις συναναπαύσεται ἐρίφω, καὶ μοσχάριον καὶ ταῦρος καὶ λέων ἅμα βοσκηθήσονται, καὶ παιδίον μικρὸν ἄξει αὐτούς· 7 καὶ βοῦς καὶ ἄρκος ἅμα βοσκηθήσονται, καὶ ἅμα τὰ παιδία αὐτῶν ἔσονται, καὶ λέων καὶ βοῦς ἅμα φάγονται ἄχυρα. 8 καὶ παιδίον νήπιον ἐπὶ τρώγλην ἀσπίδων καὶ ἐπὶ κοίτην ἐκγόνων ἀσπίδων τὴν χεῖρα ἐπιβαλεῖ. 9 καὶ οὐ μὴ κακοποιήσουσιν, οὐδὲ μὴ δύνωνται ἀπολέσαι οὐδένα ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ ἅγιόν μου, ὅτι ἐνεπλήσθη ἡ σύμπασα τοῦ γνῶναι τὸν Κύριον ὡς ὕδωρ πολὺ κατακαλύψαι θαλάσσας.

ΗΣΑΙΑΣ, ΙΑ 6-9.

και μαζί θα βόσκει ο λύκος με τ' αρνί, κι η λεοπάρδαλη θα κοιμάται πλάι στο ερίφι, και το μοσχάρι κι ο ταύρος κι ο λέοντας μαζί θα πάνε για βοσκή κι ένα παιδί μικρό θα τα οδηγεί. Και το βόδι με την αρκούδα μαζί θα βόσκουν κι αντάμα τα παιδιά τους, κι ο λέοντας και το βόδι παρέα θα τρώνε άχερα. Κι ένα παιδάκι νήπιο μέσα στης κόμπρας την φωλιά και πάνω κει που πλαγιάζουν τα μικρά της το χέρι του θα βάλει. Και κακό δεν θα του κάνουν, κανείς δεν θα μπορεί κανένανε να βλάψει πάνω στο όρος το άγιό μου, γιατί σύμπασα η χώρα γέμισε από την κατανόηση της φύσης του Θεού, όπως νερό πολύ τις θάλασσες σκεπάζει.

Όταν πρωτοδιάβασα αυτές τις γραμμές του Ησαΐα πανικοβλήθηκα. Στον κόσμο αυτόν τον ανακαινισμένο που προφητεύει ο Ησαΐας ποια μουσική ταιριάζει; Πρέπει να λάβω τα μέτρα μου. Αν και η ανακαίνιση του κόσμου είναι απ’ ότι φαίνεται μακριά, ποτέ δεν ξέρεις. Έπρεπε λοιπόν να προλάβω να ακούσω όλον τον Μπετόβεν, γιατί η μουσική σκηνή του ανακαινισμένου κόσμου μάλλον δεν θα είχε θέση γι αυτόν. Για τον Σένμπεργκ δεν το συζητώ, άσε τον Χρήστου ή τον Ξενάκη. Ούτε ο Μπαχ ούτε η αναγεννησιακοί καλά-καλά δεν θα έχουν θέση. Το ενδεχόμενο στη μετά τη μέλλουσα κρίση εποχή να εκλίψει ο μεσαιωνικός μουσικός εφιάλτης, (ο diabolus in musica, το σατανικό τρίτονο, ο άρχων της διαφωνίας, ο υποδαυλιστής των αντιθέσεων), είναι πλέον βεβαιότης.

Γενικώς οιαδήποτε μουσική προβάλλει την έννοια της αντίθεσης και ειδικότερα στηρίζεται σε συνηχήσεις πέραν των καθαρών διαστημάτων της οκτάβας της πέμπτης και της τέταρτης, και οιαδήποτε μουσική χρησιμοποιεί τα αυξημένα και ελαττωμένα μελωδικά διαστήματα δεν έχει θέση στο «ὄρος τὸ ἅγιόν» της προφητείας. Άρα και ένα μεγάλο μέρος τού Βυζαντινού μέλους, όπου δηλαδή χρησιμοποιείται το χρωματικό γένος, θα μείνει έξω κι αυτό. Ας μη συζητάμε για ρεμπέτικα, (που ως γνωστόν κατάγονται απ’ ευθείας από το Βυζάντιο, δεν θυμάμαι ακριβώς την περιοχή). Μόνον το Γρηγοριανό μέλος και ο Τζων Τάβενερ (του 20ου αιώνα, όχι ο πρόγονός του ο Τάβερνερ του 16ου - μην τον μπερδέψετε τώρα με τον Ηλία του 16ου) αυτοί και μόνον αυτοί βλέπω να παίρνουνε βίζα. Εμ, το ‘χαν προβλέψει φαίνεται και είχανε λάβει τα μέτρα τους. Προσεχτικοί με τα μελωδικά διαστήματα οι γρηγοριανοί, κυρίως πεντατονική η υφή της μελωδίας τους, και ο Τζων όλο παράλληλες πέμπτες και τέταρτες. Κι είναι και ορθόδοξος. Άκου, Άγγλος και ορθόδοξος…. Πάντως με αυτές τις προδιαγραφές θα πάρουν διαπίστευση τόσο η παραδοσιακή κινέζικη μουσική, όσο και η ηπειρώτικη, αν και επειδή χρησιμοποιούν πολύ το γκλισάντο, θα πρέπει να περνάνε κάθε δεκαπέντε από το αστυνομικό τμήμα της περιοχής για ανανέωση της διαπίστευσης, εκτός κι αν αποδεχτούν να υποβληθούν σε γκλισαντεκτομή. Φρίκη.

Με μία δεύτερη ανάγνωση είπα να δω πιο στρατηγικά το θέμα. Μήπως να ψάξουμε για αντιστοιχίες; Της αρμονίας ο λύκος να είναι οι διάφωνες συνηχήσεις, και τ’ αρνί οι σύμφωνες. Η πάρδαλη να είναι της ρυθμικής αγωγής το ορμητικό vivace, και το ερίφι το παιχνιδιάρικο allegretto. Το μοσχάρι, ο ταύρος και ο λέων να είναι θεματικές αντιθέσεις που συμπορεύονται αντιστικτικά με απλότητα παιδική. Και το βόδι και η αρκούδα…… Μπα. Δεν προχωράει, άσε που θα μας πάρουν στο ψιλό και τα παιδάκια του κατηχητικού.

Ποια μουσική ταιριάζει, να πάρει η ευχή; Κι αν αυτή ταιριάζει, κι εμένα δε μου ταιριάζει; Μιλάμε τότε για Γκουαντάναμο, όχι για Όρος Άγιον. Ψυχραιμία.
Στο άγιο το όρος της προφητείας του, ο Ησαΐας βλέπει όλα τα είδη. Δεν βλέπει μόνο αρνάκια, εριφάκια, μοσχαράκια. Οι κόμπρες, οι λύκοι, οι αρκούδες, τα λιοντάρια, οι λεοπαρδάλεις είναι εκεί έχοντας απολέσει την επικινδυνότητά τους. Και μόνη ανθρώπινη παρουσία σ’ αυτή τη ζωγραφιά τα παιδιά, το «μικρόν» και το «νήπιον». Φυσικά. Γιατί όλα αυτά τα ζώα δεν είναι παρά χαρακτήρες ανθρώπων στους οποίους ο ανακαινισμένος κόσμος έχει εμφυσήσει γνώση. Και τα χαρακτηριστικά τους χωρίς να αλλάζουν, χάνουν ωστόσο την όποια καταστροφική ή αυτοκαταστροφική δύναμη. Η θεία γνώση εμπνέει όχι μόνον τους λύκους αλλά και τα αρνιά που είχαν σχεδόν μάθει να πιστεύουν ότι η πραότητά τους είναι δειλία. Και τα παιδιά καθοδηγούν γιατί ξέρουν και χαίρονται να παίζουν.

Ποια μουσική ταιριάζει στον ανακαινισμένο κόσμο; Η μουσική, απλώς η μουσική.
Γιατί αυτή συνειδητά εναρμονίζει τις αντιθέσεις χωρίς να αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά τους. Άλλωστε, η μουσική παίζεται.

Ε, τότε …. πάω όρος άγιον.

Βρε κάτι ανησυχίες εν μέσω οικονομικής και όχι μέλλουσας κρίσεως.......

Δείτε το βιντεάκι. Είναι σχετικό και έχει πλάκα.

Kaamelott - The perfect fifth

φρέσκια ...... ΣΟΝΑΤΙΝΑ .... σπαρταράει

Η μικρές φόρμες είναι πάντα κατάλληλες για να προετοιμάσουν έναν συνθέτη, ώστε να πέσει σε βαθύτερη περισυλλογή και να ασχοληθεί με ένα μεγαλύτερο έργο - εδώ περισυλλογή ονομάζουμε κατ' ευφημισμόν μιαν ελαφρά μορφή κατάθλιψης. Μετά από τα 17 σημειώματα για πιάνο, έγραψα -υπό το κράτος μιας σχεδόν νευρωτικής υπερπαραγωγικότητας- αυτήν εδώ τη σονατίνα. Ο φόβος πάντα είναι μήπως και καταντήσει η δημιουργία ένα τικ σαν κι αυτό που πάθαιναν παλιά οι κύριοι με το μονόκλ. Αλλά εκεί που πας για μια μέτρια ψαριά, ρίχνεις τα δίχτυα και πιάνεις μαζί με τα μπαρμπούνια και ένα κοπάδι κολιούς. Τί να κάνεις; Να πετάξεις τους ταπεινούς κολιούς στη θάλασσα, ψόφιους, για να μη σου μείνουν απούλητα τα αρχοντικά μπαρμπούνια; Αν είσαι επαγγελματίας ψαράς αυτό πρέπει να κάνεις. Αλλά εγώ είμαι ερασιτέχνης.


-Έρε πράμα που ‘χω σήμερα… Φάτε τζάμπα σονατίνα κορίτσια………
ΥΓ. Οι κολιοί έχουν και περισσότερη καλή χοληστερίνη (σε πρόλαβα dsyk).



για κάθε ενδιαφερόμενο η παρτιτούρα σε pdf

La Musique Arabe

Κατακαλόκαιρο, που ο κόσμος λούεται και ραίνεται, ο φίλος μου ο Γιάννης αγρυπνούσε. Μου τηλεφώνησε ένα πρωί και μού ‘πε:

-Βρήκα στο e-bay έξι αντίτυπα, ανάτυπα της παλιάς έκδοσης του La Musique Arabe του Rodolphe d’ Erlanger. Θα παραγγείλω μια σειρά για μένα και σκέφτηκα μήπως θα τα ήθελες κι εσύ. Είναι 6 τόμοι.

Τα βιβλία αυτά, ήδη κατά την δεκαετία του ’90 σπανία εξαντλημένη έκδοση του ’30, με δέος που σκέπαζε τη ζήλια τα κοιτούσα στη βιβλιοθήκη του συχωρεμένου του φίλου μου, του μουσικολόγου Μάριου Μαυροειδή*. Και όχι σε πρωτότυπη μορφή. Δεμένες φωτοτυπίες. Τα είχε δανειστεί και φωτοτυπήσει από το άβατον: τη βιβλιοθήκη του Σίμωνος Καρά. Όταν τα φυλλομέτρησα, δεν με έσκιασε μόνον το κόστος των φωτοτυπιών. Ήταν τόσο κακοφωτοτυπημένα που δεν τους επιτρεπόταν να παίξουν ρόλο προτύπου. Κι έτσι άφησα τους επίζηλους έξι τόμους να εξακολουθήσουν την βαρκάδα τους στην λίμνη των μετεφηβικών μου ουτοπικών αναζητήσεων.

ο μουσικολογιώτατος Αλ Φαραμπί (872-951)



-Φυσικά και τα θέλω, Γιάννη. Σε ‘φχαριστώ. Μού ‘φτιαξες τη μέρα. Θα μοιράσουμε και το κόστος αποστολής.

Χθες ο Γιάννης μου τηλεφώνησε. Με είχε ειδοποιήσει ήδη με mail. « Ήρθε το πράμα.»

-Γιάννη, σε ‘φχαριστώ. Πες μου πόσο κάνουν και υπολόγισε και τα μισά έξοδα αποστολής.
-Σκεφτόμουν να στα κάνω δώρο για τη γιορτή σου…
-Μα η γιορτή μου έχει περάσει… Κι εγώ τι δώρο θα σου κάνω;
-Θα μου κάνεις όταν έρθει η γιορτή μου.

Σήμερα πέρασε ο Γιάννης από το ωδείο και μου έφερε τα βιβλία, σε μια χάρτινη τσάντα.

-«Πώς θα τα βγάλεις πέρα με τα γαλλικά. Ξέρεις γαλλικά;» Τον ρώτησα.
-Όχι, αλλά από μια ματιά που παλιά είχα ρίξει στην Εθνική Βιβλιοθήκη, είδα ότι οι περισσότερες λέξεις είναι ορολογίες μουσικές που τις καταλαβαίνω.
-Έ, τότε θα τα βγάλω πέρα κι εγώ. Στο σχολείο μάς είχαν μάθει γαλλικά.


Και τότε μου είπε και τα παραλειπόμενα:

-« Η γαλλίδα που τα πούλαγε στο e-bay, στην αρχή μου έγραψε ότι δεν μπορούσε να τα πουλήσει στην Ελλάδα. Δεν ήξερε γρυ αγγλικά - δεν ήξερε ότι η Ελλάδα ανήκει στην ευρωζώνη- και προσπαθούσα να της γράψω στα γαλλικά μέσω του μεταφραστή του google. ... Χαμένοι στη μετάφραση.... Μετά κι εγώ δεν είχα καταλάβει, ότι δεν πουλούσε 6 αντίτυπα, αλλά με τον αριθμό 6 υπονοούσε τους 6 τόμους μίας και μόνης σειράς…».

Αποσβολώθηκα.

-Δηλαδή, εσύ δεν πήρες για σένα; Αγόρασες τα μοναδικά αντίτυπα και μου τα κάνεις δώρο;

Κι αντίκρυσα ένα υγρό βλέμμα. Όμοιο με το βλέμμα του Αλ Φαραμπί, όπως εκείνη τη στιγμή το οραματίστηκα. Ευγενικό μιας άλλης εποχής. Που μου επέβαλε ιπποτικά να δεχτώ το δώρο.



*Μάριου Μαυροειδή: ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ (εκδόσεις ΦΑΓΚΟΤΟ)

Συσκευ..Aσία

Ποιό από τα δύο κοριτσάκια έχει [ωραιότερη] φωνή;
... Ε, μα το πιο όμορφο, ... το πεταχτούλι.
Διότι, η ομορφιά πρέπει να είναι ισοπεδωτικά εξωτερική.
Φαίνεται, ακόμα και στην πολύκοσμον Κίνα, είναι δύσκολο να βρεις αυτό που ακριβώς γυρεύεις ... σκηνοθέτα μου (κλικ).